Nicolaas copernicus

betekenis & definitie

Sterrenkundige, geb. te Thorn in Oost-Pruisen, 19 Jan. 11473, legde zich reeds vroeg toe op de wis-, geneesen sterrenkunde. In 1497 deed hij een reis naar Italië,waar hij te Bologna de sterrenkundige lessen hoorde van Dominico Mariea, en begon in 1500 zelf met goed gevolg Nicolaas Copernicus onderwijs in de wiskunde te geven. Hij keerde later terug naar zijn vaderland en bekwam door den invloed van zijn oom, den bisschop van Ermeland, een domheersplaats te Frauenburg, waar hij zich met de beoefening der sterrenkunde bezig hield tot aan zijn dood, 11 Juni 1543. Voornamelijk is Copernicus beroemd geworden door ’t naar hem genoemde stelsel. Hoewel hem de eer toekomt van dit volledig in ’t licht gesteld te hebben, was ’t niet geheel nieuw en Copernicus zelf heeft in de voorrede van zijn werk „De revolutionibus orbium” ontvouwd, hoe hij bij zooveel strijdige begrippen aangaande de inrichting van ’t planetenstelsel in de schriften der Ouden den weg tot een bevredigende zekerheid gezocht en ten deele gevonden had ’t Was hem duidelijk geworden, dat de waarnemingen, vooral zooals die door hem zelf vermeerderd waren en verbeterd, zich volstrekt niet lieten vereenigen met een beweging van de planeten om de aarde. Bij de Ouden was de gedachte aan een aswenteling der aarde niet geheel vreemd; Nicetas van Syracuse, Heraclides van Pontus en andere Pythagoristen hadden daaruit den schijnbaren open ondergang der hemellichamen verklaard; maar, indien al Aristarchus van Samos de stelling waagde, dat de zon stilstaat en de aarde zich om haar beweegt, was ’t voor Copernicus bewaard, aan de aarde hare plaats in ’t zonnestelsel aan te wijzen als een planeet tusschen Venus en Mars. Eenmaal van die onderstelling uitgegaan, vond hij een volkomen oplossing van alle waargenomen verschijnselen, doch hij oordeelde ’t noodig, eer hij zijn stelling als een onom stootelijke waarheid voorstelde, iedere planeet in’t bijzonder waar te nemen in hare beweging. Hij liet daartoe de noodige werktuigen vervaardigen en werd door een veeljarigen arbeid in staat gesteld, nieuwe tafereelen der planeten te geven en zijn reeds genoemd hoofdwerk samen te stellen, dat hij eerst na dertien jaar arbeids liet drukken. Weinig dagen voor zijn dood was ’t voltooid. De eerste uitgave geschiedde te Neurenberg, later is dit werk te Bazel (1566) en Amsterdam (1617), misschien ook nog meermalen, herdrukt. Alle waarnemingen hebben na dien tijd de waarheid van het stelsel van Copernicus boven alle bedenkingen verheven, ’t Buurde geruimen tijd, eer de leer van Copernicus ingang vond, en eerst in 1581 werd een gedenkteeken op zijn graf geplaatst. Graaf Sierakowsky heeft een monument te zijner eer in de St. Annakerk te Krakau gesticht; zijn gegoten standbeeld, door Thorwaldsen ontworpen, prijkt sedert 1829 te Warschau en zijn door Tieck in 1853 gemodelleerd beeld te Thorn. C. schreef ook nog: Astronomia instaurata en De lateribus et angulis triangulorum (1542).