koning van Sparta, van het geslacht der Ägiden, gesneuveld in de Thermopylen 480 v. Chr., was de zoon van Anaxandrides en huwde met Gorgo, dochter van zijn broeder Cleomenes, dien hij omstreeks 490 opvolgde.
Toen Xerxes zijn inval in Griekenland deed werd hij belast met de verdediging van de bergpaden welke Thessalië van Beotië scheiden, de Thermopylen; onder zijne bevelen stonden 300 Spartanen, 300 Lacedemoniërs en 6000 bondgenooten. Xerxes zond nu een bode tot L. met den eisch: „geef uw wapenen over”; de Spartaan schreef onder ’s konings bevel: „kom ze halen”. Reeds waren verschillende aanvallen der Perzen afgeslagen, toen Ephialtes, naar men wil een herder, den Perzen een pad aanwees, waar langs zij de Grieken konden omtrekken en dat L. verzuimd had te bezetten. Zoodra hij den vijand van dien kant zag opdagen, zond hij de niet spartaansche krijgslieden weg, de Thespieïs, 700 in getal, wilden hem echter niet verlaten, zoodat hem slechts 1000 strijders overbleven. Er werd nu een vreeselijke strijd gestreden, waarin de Grieken allen sneuvelden. Hun heldendood deed echter door geheel Griekenland de geestdrift ontvlammen om heldhaftig den machtigen koning der Perzen te wederstaan.
Op een rots van de Thermopylen werden ter eere der gevallen dapperen inschriften gegrift. Een van deze laatste luidde: Voorbijganger ga naar Sparta en zeg, dat wij hier gestorven zijn om aan de wetten te gehoorzamen.
