koning van Napels, fransch maarschalk, geb. 23 Maart 1771 te La Bastide bij Cahors als zoon van een klein herbergier, studeerde in de theologie té Toulouse, trad echter 1790 in het fransche leger en had zich tot overste opgewerkt, toen hij met den val van het schrikbewind in 1794 uit het leger moest treden. M. woonde sedert te Parijs, totdat Bonaparte zich 5 Oct. 1795 bij de onderdrukking van den opstand van hem bediende en hem met zich naar Italië nam, waar hij als aanvoerder der ruiterij optrad.
Hij werd 1796 brigadegeneraal en onderscheidde zich vooral bij Akka en bij Aboekir. Tot divisiegeneraal benoemd, verleende hij Bonaparte op 18 Brumaire (9 Nov. 1799) bijstand, door den raad der vijfhonderd uiteen te drijven. M. kreeg daarvoor het opperbevel over de consulaire garde en huwde 20 Jan. 1800 Bonaparte’s jongste zuster Annunciata (Caroline, zie beneden). In den italiaanschen veldtocht droeg M. zeer veel bij tot de overwinning bij Marengo (14 Juni 1800); daarop verdreef hij de Napolitanen uit den Kerkelijken Staat en dwong hen tot den wapenstilstand. Bij de oprichting van het keizerrijk verhief Napoleon hem tot maarschalk van Frankrijk en 1805 tot keizerlijken prins, groot-admiraal en groot-officier van het Legioen van eer. In den veldtocht tegen Oostenrijk overwon hij 8 Oct. 1805 bij Wertingen, nam 18 Oct. generaal Werneck met 16000 man gevangen, trok 20 Nov.
Weenen binnen en voerde bij Austerlitz (2 Dec. 1805) bevel over de geheele ruiterij. 15 Maart 1806 verhief Napoleon hem tot heerscher over het nieuwgevormde groothertogdom Berg. In den oorlog tegen Pruisen leidde M. 1808 de vervolging na den slag bij Jena en nam deel aan de slagen bij Eylau en Friedland. Na den vrede van Tilsit werd M. met het opperbevel in Spanje belast, waar hij in Mei 1808 den opstand in Madrid onderdrukte. Tegen zijn verwachting kreeg hij niet de kroon van Spanje, doch werd daarop door Napoleon koning van Napels gemaakt. In Sept. begaf M. zich naar zijn nieuw rijk en verdreef de Engelschen uit Capri, terwijl de Bourbons op Sicilië stand hielden. Hij regelde het burgerlijk bestuur, vergrootte zijn leger en bestreed de rooverbenden.
Ter deelneming aan den tocht tegen Rusland opgeroepen, liet M. in 1812 niet alleen 10000 Napolitanen bij het groote leger voegen, maar aanvaardde ook het opperbevel over de geheele cavalerie, onderscheidde zich bij Ostrowno, bij Smolensk en aan de Moskwa en aanvaardde bij den terugtocht, toen Napoleon 5 Dec. het leger verliet, het opperbevel, dat hij echter weldra aan Eugène Beauharnais overgaf. Hij ging naar Napels, begaf zich 1813 na het eerste succes van Napoleon wel weer naar het fransche leger, doch toonde niet meer den vroegeren ijver. Nadat de Franschen bij Leipzig verslagen waren, keerde M. naar Napels terug, knoopte onderhandelingen aan met de verbonden mogendheden en sloot 11 Jan. 1814 met Oostenrijk een verdrag, waarin hij den verbondenen een hulpleger van 30000 man beloofde. Hij trok ook werkelijk tegen den vice-koning Eugène Beauharnais op, doch ondernam overigens niets beslissends. Daar de onderhandelingen van het congres te Weenen geen gunstig verloop voor hem schenen te nemen, onderhandelde hij in het geheim met Napoleon. Na diens terugkeer rukte M. met 40000 man tot de Po op en kondigde de onafhankelijkheid van geheel Italië af.
Hij werd 12 April bij Ferrara en 2 Mei bij Tolentino geslagen, snelde naar Frankrijk, werd door Napoleon afgewezen en vluchtte na den slag bij Waterloo 25 Aug. naar Corsica, vanwaar hij zich met een kleine troepenmacht naar Napels inscheepte, om zijn rijk te heroveren. Tegenwind verstrooide zijn schepen: met slechts 26 man stapte hij 8 Oct. bij Pizzo aan wal, werd echter weldra gevangen genomen en 13 Oct. 1814 gefusilleerd.Zijn weduwe Annunciata (Caroline), geb. 25 Maart 1782 in Ajaocio, leefde sedert onder den titel van gravin van Lipona op de villa Campo Marzo bij Triest en overl. 18 Mei 1839 te Florence.
Zijn oudste zoon, Napoléon Achille M., geb. 21 Jan. 1801, ging 1821 naar de Vereenigde Staten van Amerika, huwde daar Caroline Dudley, een achternicht van Washington, publiceerde verschillende werken over de staatsinrichting der Unie, was tijdens de belgische revolutie officier in belgischen dienst, keerde vervolgens naar Amerika terug en overl. 15 April 1847 op zijn goed in Florida.
Napoléon Lucien M., prins van Ponte-Corvo, tweede zoon van den koning van Napels, geb. 16 Mei 1803 te Milaan, ging eveneens naar de Vereenigde Staten en huwde 1831 met Caroline Georgine Fraser, met wie hij een opvoedingsgesticht voor meisjes oprichtte. Na de Februari-revolutie begaf hij zich 1848 naar Frankrijk, werd 1849 fransch gezant te Turijn, 1852 senator en ontving van Napoleon III den titel van Hoogheid voor zich en zijn familie. Hij overl. 10 April 1878 te Parijs en liet twee zoons en drie dochters na.
