(in de taal der Toengoezen: Joanessi, Groot water), een der reuzenstroomen die zich ontlasten in de noordelijke IJszee; zij ontstaat uit de vereeniging van de Oeloekem en de Bei-kem, welke beide ontspringen aan de zuidhelling van het Sajanigebergte, in de chineesche provincie Kobdo. Het punt van vereeniging ligt nog in genoemd gebergte.
De J. vormt over het eerste gedeelte van haar loop vele watervallen en stroomsnelten, gaat op russisch gebied over, neemt niet ver van Minussinsk links de Abakan op en komt beneden Krasnojarsk in vlak land, waar haar loop weldra rustiger wordt; zij ontvangt hier vele zijrivieren, w.o. rechts de Angara, de Podkamennaja- of Steenachtige en de Nishnaja- of Onderste Toengoeska, en links de Kass, de Sym en de Jeloguj, en valt na een loop van 4011 km., waarvan 3350 op russisch gebied liggen, nabij de mondingsgolf van de Obi, in een 380 km. lang, 15—17 km. breed, en uitermate vischrijk estuarium, dat Jenissei-boezem en ook wel liman der 70 eilanden genoemd wordt. Haar stroomgebied, waartoe door de Angara ook het reusachtig Baikalbekken toegevoegd wordt, bedraagt 2.530.357 km.2. De breedte der J. is zeer ongelijkmatig,, haar diepte bijna overal groot. De rechteroever is over het geheel hooger dan de linkeroever en over aanzienlijke uitgestrektheden met woud bedekt. De J. is van Minussinsk af bevaarbaar (2966 km.); zij is ijsvrij: bij Abakansk van 30 April tot 21 Jan., bij Krasnojarsk van 30 April tot 12 Nov., bij Turuchansk van 29 Mei tot 31 Oct. Door de Kass staat de J. in gemeenschap met Ob-Jeisseische kanaalstelsel.
