(lat., habeas corpusy heb uw lichaam vrij) engelsche wet tot verzekering van de persoonlijke vrijheid. Een of andere bijgevoegde formule wijst het meer bepaalde doel aan; een writ of habeas corpus ad subjiciendmn is in de rechtsspraak een bevel van een gerechtshof door hetwelk iemand, die een ander van zijn vrijheid heeft beroofd, wordt gedagvaard den gevangene voor het gerecht te brengen, derhalve een waarborg tegen het onwettig in hechtenis houden.
Reeds de Magna charta van 1215 bepaalde, dat geen vrij man gevangen genomen mocht worden, tenzij ingevolge een wettig vonnis, of de bepaling eener wet. Door de petition of rights van 1628 en de parlementsacte van 1634 werd bepaald dat geen vrij man zonder opgave der reden mocht worden gevangen genomen, en eindelijk kwam in 1679 de beroemde H. tot stand, welke ook nu nog geldt. Haar inhoud komt hoofdzakelijk hierop neder: Zoodra iemand zonder wettige veroordeeling in hechtenis wordt genomen, kan hij zich wenden tot een der drie opperste gerechtshoven en zelfs, in de vacantiën dezer hoven, tot elk der leden. De rechter moet zijn invrijheidstelling tegen behoorlijken borgtocht bevelen, tenzij hij beschuldigd ware van hoogverraad of felonie, in welk geval in de eerste week van den eerstkomenden gerechtstermijn zijn zaak moet worden voorgebracht, bij gebreke waarvan hij het recht verkrijgt tegen borgtocht op vrije voeten te worden gesteld. Alle overtredingen of verzuimen van deze bepaling, vooral van den kant des rechters, worden met zware geldboeten bedreigd, zonder dat eenig hooger bevel den schuldige tot verontschuldiging strekt. Bovendien is nog de schuldige burgerlijk aansprakelijk voor de schade door zijn daad of verzuim veroorzaakt. In zeer opgewonden tijden (zooals in 1793, 1794, 1817 en 1881) kan de H. bij parlementsactetijdelijk geschorst worden, hetgeen evenwel de burgerlijke verantwoordelijkheid wegens misbruik van gezag niet wegneemt. Tot voorkoming van zoodanige burgerrechtelijke vervolging verleent het parlement dan meestal een biil of indemnity, die den beambten voor straf wegens te vrije uitlegging der schorsingswet vrijwaart; het laatste voorbeeld eener dergelijke uitzonderingswet was een in 1881 voor Ierland uitgevaardigde wet, welke den lord-luitenant machtigde bevel van inhechtenisneming te geven jegens personen, die verdacht werden van hoogverraad.
