don Carlos de los Dolores Juan Isidoro José Francisco Anirino Antonio Miguel Gabriel Rafael van Bourbon, hertog van Madrid, spaansch kroonpretendent, zoon van Juan Carlos Maria Isodoro (zie vorig artikel) geb. 80 Mrt. 1848, sinds 4 Febr. 1867 gehuwd met Margaretha van Parma, trad na den afstand zijns vaders (8 Oct. 1868) als kroonpretendent (Karel Vil van Spanje) op, en verwekte reeds in 1869 in de baskische provinciën en in 1870 opstanden ten gunste der karlistische zaak, die echter door de regeeringstroepen met weinig moeite werden onderdrukt; hij de verkiezing van hertog Amadeus van Aosta tot koning van Spanje, deed hij een op 8 Dec. 1870 gedateerd . protestschrijven verspreiden, vaardigde 15 April 1872 een manifest aan de kariisten uit, overschreed Mei zelfs de spaansche grens, en voegde zich bij de troepen van den zijne zijde houdenden generaal Kada; Serrano, opperbevelhebber der baskische provinciën dwong hem echter door den slag bij Oroquieta (4 Mei) naar Frankrijk te vluchten; 16 Juli daarop vaardigde hij een nieuwe proclamatie uit, voornamelijk gericht aa.i de Cataloniers, Aragoneezen en Valenciërs, waarbij hij deze door hen hun oude privilegiën toe te zeggen, op zijn zijde zocht te brengen; na de afdanking van koning Amadeus verscheen C. 15 Juli 1873 opnieuw op spaansehen bodem, riep in een proclamatie alle kariisten tot den strijd op, bezwoer op 2 Aug. onder den historische» eikenboom van Guernica de fueros (privilegiën) der baskische provinciën, bemachtigde de vestingstad Estella, 22 Jan. 1847 Portugalete, havenplaats van Bilbao, sloeg liet beleg voor Bilbao en versloeg 24 Febr. hij de rivier Sommarostro den regeeringsgeneraal Moriones; kort daarop werd hij wel door de troepen der regeering tot in de bergen van Navarre teruggedrongen, doch behaalde bij den aanval der laatsteu op de versterkte hoogten van Estella (25-27 Juni) een belangrijke overwinning; van de krijgsgevangenen werden 25 officieren en vele soldaten op hevel van C. doodgeschoten; een oogenblik was geheel noordelijk Spanje in zijn macht, terwijl zijn broeder, don Alfonso, in Catalonië binnendrong; na de troonsbestijging van Alfonso XlL(zie deze) begon bet geluk de kariisten den rug toe te keeren; de legitimisten in Frankrijk en de feodalen in Oostenrijk, die de beweging ruim met geld hadden gesteund, trokken zich terug; 19 Febr. 1876 werd Estella door de regeeringstroepen genomen; 28 Febr. verliet C. met de rest zijner troepen Spanje; hij begaf zieli eerst naar Pau, toen naar Londen, maakte reizen naar Amerika, Indië en andere landen, vaardigde nu en dan (1 Mrt. 1876, Mei 1886, 1888, 1889) manifesten uit tegen de bestaande regeering, en zag zijn aanhang meer en meer verzwakken; tegenwoordig schijnt zijn zaak geheel hopeloos. Dit zijn huwelijk met Margaretha van Parma werden, behalve vier dochters, de infante Jayme (27 Juni 1870) geboren.
C. vertoeft meest in Oostenrijk en Italië (Venetië).
