Koninklijke vrijstad in het Hongaarsche komitaat Pest-Pilis-Solt-Klein-Kumanien, hoofd- en residentiestad van het koninkrijk Hongarije, ligt onder 47°31’ N.B. en 19°5' O.L. van Gr., 95 m. boven zeespiegel, aan beide oevers van den Donau, bestaat uit de in 1872 tot een enkele gemeente vereenigde vier steden Buda (slawonisch Budin) of Ofen en O-Buda of Altofen aan den rechter Donauoever en Pest en Steinbruck (Köbanya) aan den linker Donauoever; daartusschen ligt, in de rivier, het Margaieten-eiland; 510.000 inw.; grootindustrie en groothandel; scheepvaart op den Donau. Buda, de oude hongaarsche hoofdstad, is een versterkte plaats, gebouwd op een heuvel, gekroond door de Blocksberg-citadel; kazernes, regeeringsgebouwen, koninklijk paleis.
Berst oen romeinsche bezitting, werd zij door Attila ingenomen, in de 9de eeuw hoofdstad der Magyaren; Bela verjoeg de Mongolen van hier; van 1529 tot 1668 was zij in de macht der Turken; keizer Joseph vestigde hier in 1783 weer de zetel der hongaarsche regeering in Mei 1849 gebombardeerd. Tegenover Buda ligt Pest, dat zich waaiervormig in de vlakte uitbreidt en lager gelegen is dan Buda, bedrijviger, zetel van den handel en van de industrie; meermalen (1838, 1874, 1876) door overstroomingen geteisterd, evenals door epidemiën; vele fraaie pleinen en boulevards; onstond sinds de 13de eeuw. De stad heelt tot 970 m. diepe artesische putten, een nationaal museum, schouwburgen, sterrewacht, universiteit, gymnasiums, bibliotheek, vele wetenschappelijke en kunstgenootschappen.
