moeson 2

betekenis & definitie

moeson [periodieke wind]. Maleis moesim is van het Arabische mausim = vaste, als het ware gemerkte tijd. De stam w (waarvan de oe)-s-m betekent: stigmatiseren, merken. Wij hebben dit woord echter niet uit het Maleis maar van de Portugezen, die het van de Arabieren overgenomen hadden in twee vormen: mouçao en algemener monção: Ons moeson nu is van de oudere, minder gebruikelijke vorm mouçao, misschien onder invloed van het Italiaanse mussone. De vormen met n (vergelijk het Engelse monsoon), die men bij Van Linschoten (1596) vindt, namelijk monssoyn en monssoen, hebben het tegen de n-loze vorm afgelegd. Wat de betekenis betreft, schijnt het woord in Holland zich reeds verder ontwikkeld te hebben dan in Indië. Een uitdrukking als voorkomt in Uit Oost en West op p. 26: ‘het is er de rechte moeson niet voor’ = het is er de geschikte tijd niet voor, is in Indië ten enenmale onbekend. Omtrent de spelling merkt prof. Veth terecht op dat de enkele s in het midden de voorkeur verdient boven de ss. Het heeft echter niet gebaat. Ook in de nieuwste uitgave van De Vries en Te Winkel’s Woordenlijst staat moesson. Een pluimpje komt daarom toe aan de in 1903 verschenen tegenhanger van ons aller tiran, uitgegeven door de Vereenvoudigers. Daarin vindt men, zoals het hoort, moeson. Dit is echter slechts een kleinigheid. ‘Weder een van die treurige bewijzen, hoe weinig de Nederlanders hunne koloniën kennen in alles wat niet rechtstreeks de belangen der (of hunner) schatkist raakt’ (Veth), hebben we in een in 1904 uitgekomen Hollands-Frans woordenboek. Na alles wat er over het woord moeson te vinden is, komt dit boek nog maar aldoor aanzetten met het Hollandse woord... mousson!