attar goel

betekenis & definitie

attar goel [reukstof]. De echte of voorgewende Turkse kooplieden die zich op kermissen en badplaatsen met hun kramen van oosterse snuisterijen en toiletartikelen vertonen, hebben doorgaans ook een fijne oosterse reukstof te koop, die zij in zeer kleine flesjes voor hoge prijs aanbieden, onder de naam van Attar goel, een naam die ook niet zelden op de aanplakbiljetten en in de advertenties van kappers en parfumeurs gelezen wordt. Deze naam betekent ‘reukstof van rozen’ en bestaat uit twee Perzische woorden, waarvan het tweede volstrekt geen moeilijkheid oplevert. Het is het woord gol of goel, de Perzische naam van de roos, en vandaar ook het eerste lid van Goelistan, dat is Rozengaard, de titel van een beroemd zedekundig werk, uit proza en verzen gemengd, van de Perzische dichter Saadi. Het andere woord, attar, is in de grond niet onderscheiden van het Arabische ‘itr in onze woordenboeken, dat in onveranderde schrijfwijze ook in het Perzisch is overgegaan. Daarnaast kent Dozy, Supplément aux dictionnaires Arabes, deel II, p. 137, ook de vorm ’otr, waarvan hij de Engelse naam van de bedoelde reukstof Otto of roses afleidt. Hij had daarnaast ook Ottar als in dezelfde taal gebruikelijk kunnen noemen (Treasury of Botany, p. 829: ‘Otto or Ottar of roses; a fragrant oil obtained from Rosa centifolia and Rosa damascena’). Maar dat ook de evenzeer bestaanbare vorm ‘atr in het Oosten gebruikt wordt, blijkt genoeg uit het hier behandelde attar. Dat die vormen als attĕr, ittĕr, ottĕr worden uitgesproken, is uit de natuurlijke drang tot verzachting van atr, itr, otr te verklaren. De verdubbeling van de t in onze spelling dient om te verhoeden dat de eerste vocaal als open en lang wordt uitgesproken. Had zij in attar de grammaticale waarde die haar in het Arabisch toekomt, dan zou tevens de tweede a verlengd moeten worden en het aldus ontstane ‘attâr zou niet een reukstof, maar een fabrikant van reukwaren of een handelaar in reukwaren betekenen.

Perzië, in het bijzonder de provincie Sjiraz, is van oudsher door de schoonheid en de heerlijke geur van zijn rozen vermaard geweest. In de tuinen van Java worden de Perzische rozen nog veelvuldig naast de Europese gekweekt. Men zou echter kunnen vragen, of zij thans nog haar roem kunnen staande houden tegenover de prachtige hybriden, die door de hedendaagse bloemkwekers van jaar tot jaar in telkens grotere volkomenheid gewonnen worden. Maar de attar goel zou misschien door haar geur de roem van de rozen van Azië nog kunnen handhaven, indien zij werkelijk was wat zij voorgeeft te zijn. Het is echter bekend dat de oosterse rozenolie, thans vooral in Turkije vervaardigd, doorgaans schromelijk vervalst in de handel komt en dat in onze dagen de fijnste en geurigste te Leipzig in de fabriek van Schimmel en Co. wordt vervaardigd.