Op zijn poot spelen

betekenis & definitie

driftig worden, uitvaren, razen; een in Noord- en Zuid-Nederland bekende uitdrukking. Het is niet duidelijk .wat men hier onder poot moet verstaan. Vergelijken we andere synonieme, op dezelfde wijze gevormde uitdrukkingen als het Fri. hy spilet op ’e koker (de keel), hy spilet op ’e klompen, het Gron. op zien klomp speulen, op de mondharp speulen, het Zuidndl. op zijnen hiel spelen, het vroegere op de rooster spelen, slecht geluimd zijn, dan is het niet onwaarschijnlijk dat we onder poot moeten verstaan hand, en de uitdr. op zijn poot spelen moeten beschouwen als een komische navolging, die eig. wil zeggen: met zijn handen spelen (vgl. het Zuidndl. met zijnen kop (of zijn hoofd) spelen, koppig zijn), er met zijn poot op zitten (Harreb. 2', 194a), erop slaan, en vandaar: uitvaren, opspelen1). Heel bevredigend is deze verklaring echter niet. Er zijn van de uitdr. geen oude bewijsplaatsen bekend. Vgl. Fr. faire le diable a quatre; Eng. to play old gooseberry.
1 ) Eig. kne(ed)water. Gist en knewater zijn nodig voor het bereiden van brood.
2) In het Frans kent men ook een dergelijk gebruik van het ww. jouer blijkens uitdrukkingen als jouer de la poche, geld uitgeven; jouer des talons, des quilles, des ripatons, vluchten; jouer du pouce, geld betalen (vgl. duimkruid); jouer des mains, vechten, enz.