Een onparlementaire uitdrukking
Aangenomen wordt - en zo was het in elk geval vroeger - dat in het parlement (de volksvertegenwoordiging) alleen maar nette, beschaafde, geciviliseerde taal wordt gesproken. Vandaar dan ook dat een ‘o...Lees meer
Lees meer
Een platte uitdrukking
‘Plat’ wil hier eigenlijk zeggen: afkomstig van het platteland; derhalve: grof, ongeciviliseerd. In het algemeen: uitdrukking uit de ongeciviliseerde volkstaalMet een effen gezicht
Met een gezicht, waaruit geen enkele gemoedsaandoening spreekt. Met 'een effen gezicht’ beweert men vaak de meest ongerijmde, onwaarschijnlijke dingenMet een stalen gezicht
Betekent ongeveer hetzelfde als de vorige zegswijze. De uitdrukking: stalen, is hier waarschijnlijk vrij willekeurig voor: onbewogen, strakMet een zoetsappig gezicht
'Zoetsappig’, met zoete sappen. Figuurlijk: laf, flauw, overdreven vriendelijkMet een lang gezicht iets doen
Iets met tegenzin doenEen armzalig gezicht
'Zalig’ kan een vroom eufemisme zijn geweest voor 'arm’ (vgl. de Warenar, 203: 'Hoort eens nae myn woorden, laet je raen, zalige man’). Het woord zou dan een pleonasme zijn. In elk geval betekent de u...Lees meer
Een betrokken gezicht
Letterlijk: een bewolkt gezicht, de tegenstelling van: een zonnig gezicht. Een ernstig gezichtEen bot gezicht
'Bot’ is hier hetzelfde als 'stomp’, en de tegenstelling van 'scherp’ (vgl.: stompzinnig en scherpzinnig). Betekent dus: een stompzinnig, dom gezichtEen droevig gezicht
Ook hier is 'gezicht’, het geziene. Derhalve: iets dat droevig is om aan te zienEen droog gezicht
Een gezicht, waarvan geen stemming of gevoel afstraalt. Letterlijk: een gezicht dat niet nat is van tranen, noch van droefheid, noch van vreugdeEen eigenwijs gezicht
Ook hier is 'gezicht’: het geziene. Een eigenaardig, grappig gezichtEen gek gezicht
Ook hier is 'gezicht’: het geziene. Iets dat bevreemdt, dat de verwondering opwektEen gemeen gezicht
'Gemeen’ was oudtijds : algemeen. Hier heeft het echter de betekenis van: ordinair, min, slecht, laag, onbetrouwbaarEen gramstorig gezicht
'Gram’ is van Mnl. 'gramr’, van dezelfde stam als 'grim’ en ‘grommen’. ‘Storig’ beantwoordt aan Du.: störrig, van dezelfde stam als ‘star’. Driftig, boos, korzeligEen koddig gezicht
‘Koddig’ van Sp.: coda, elleboog (Fra.: coude). Men pleegde nl. de mime van het uitjouwen met het tonen en bewegen der ellebogen te maken. In het bijzonder was het vroeger bij het kaartspelen gebruike...Lees meer
