Latijns-Nederlandsch Lexicon

Stephanus Axters (1937)

Gepubliceerd op 26-11-2020

INTELLEGERE

betekenis & definitie

Verstandelijk kennen. Solum intellegere inter opera animae sine organo corporeo exercelur, S. THOMAS, SUM.

THEOL. I, Q. 75, A. 3, C., Verstandelijk te kennen is de eenige onder de verrichtingen der ziel die zonder toedoen van een lichamelijk orgaan geschiedt. — Intellectum in actu et intellegens in actu sunt mum, s. THOMAS, COMM. IN III DE ANIMA LECT. 9, Het metterdaad verstandelijk gekende en het metterdaad verstandelijk kennende zijn één. — Ouando dicitur, quod ad actum intellegendi requiritur quod ex intelleclo et intellegentia fiat inum, hoc intellegitur quantum ad speciem, quae unitur intellectui, non quantum ad ipsum obiectum extrinsecum, s. BONAVENTURA, COMM. IN II SENT.

D. l8, A. 2, Q. i, AD ARG., Wanneer gezegd wordt dat de verstandsdaad vergt dat wat verstaan wordt en het verstand één worden, dan wordt zulks met het oog op het kenbeeld dat met het verstand vereenigd wordt bedoeld, niet met het oog op het uiterlijke voorwerp. — Intellegimus quod quid est absque hoc quod intellegamus aliquid accidentium eius, s. THOMAS, QU. DISP. DE ANIMA A. 12, AD 7, Wat iets is verstaan we zonder iets van het bijkomstige van bewust wezen te verstaan. — Sicut (Dei) ... intellegere est suum esse, ita suum velle, S. THOMAS, SUM. THEOL.

I, Q. 19, A. I, C., Evenals Gods verstandelijk kennen zijn zijn is, evenzoo zijn willen. — Intellegere est simile ei quod est sentire, s. THOMAS, COMM. IN UI DE ANIMA LECT. 7, Verstaan en voelen gelijken op elkander. — « Actus intellectus » id est intellegere, vita quaedam est, et est perfectissimum quod est in vita, s. THOMAS, COMM. IN XII MKTAPHYSIC., LECT. 8, De daad van het verstand, het inzicht namelijk, is een soort van leven, en is het voortreffelijkste in het leven. Intellegere actualiter, Metterdaad inzien. Intellegere affirmative, In bevestigenden zin verstaan. Intellegere causaliter, Oorzakelijkerwijs verstaan. Intellegere componendo et dividendo, Mits samenstelling en verdeeling inzien. Intellegere composite, Gezamenlijkerwijs verstaan. Intellegere consecutive, Gevolglijkerwijs verstaan. Intellegere discurrendo, Dank zij redeneering inzien. Intellegere distributive, Eenlingswijze verstaan, indeelenderwijs verstaan. Intellegere metaphorice, In overdrachtelijken zin verstaan. Intellegere negative, In ontkennenden zin verstaan. Intellegere principaliter, Hoofdzakelijkerwijs inzien. Intellegere privative, Beroovenderwijs verstaan. Intellegere proprie, In eigenlijken zin verstaan. Intellegere radicale, Grondelijk verstaan. Intellegere ratiocinando, Dank zij redeneering inzien. Intellegere subsistens, Het zelfstandig verstaan.

< >