In het dagelijks leven komt de achternaam van Pietje Puk bijna niet voor. In de telefoongids van 2001 maar twee keer: een Puk en een Puck. Wat is de betekenis van deze achternaam? Een puk is een ‘klein, zwak of onaanzienlijk persoon’ of een klein kind, schrijft het WNT. Het woord is verwant met pok en peuk en moet oorspronkelijk zoveel betekend hebben als ‘klein, rond dingetje’. Het WNT meldde in 1947: ‘De naam Pietje Pu(c)k komt voor in een bekend negentiende-eeuwsch straatliedje en wordt (of werd althans) nadien wel als scheldnaam gebezigd.’ In de jaren vijftig werd Pietje Puk de hoofdpersoon van een serie kinderboeken.
Als scheldnaam lijkt de naam niet meer voor te komen, wel gebruiken we Pietje Puk nog als aanduiding voor een willekeurige persoon. In 1997 zei een kantonrechter tegen de Volkskrant. ‘Stel je voor dat een werkgever op voorhand kan uitrekenen hoeveel het hem kost om Pietje Puk te ontslaan.’
Pietje Puk was, zoals gezegd, ook de hoofdpersoon van een in vergetelheid geraakt straatliedje, ‘Pietje Puck uit Luilekkerland’. Maar het kost moeite om hierin een ‘klein, zwak of onaanzienlijk persoon’ te herkennen. Het laatste couplet begint als volgt:
Wie draagt de mooiste achtkantpet,
Een das met bonte ruit?
Wiens broek zit altijd keurig net En staat van ondren uit?
[...]
Dat’s onze Puckie, dat’s onze Pietje Puck,
Hij lust geen klare, en dat is zijn ongeluk.
