Het scheermes van Ockham

betekenis & definitie

De uitdrukking het scheermes van Ockham verwijst naar de Engelse filosoof Willem van Ockham (1285-1347 of 1349). Hij was de bedenker van de ‘wet der spaarzaamheid’: als je een verschijnsel wilt verklaren moet je niet méér argumenten gebruiken dan strikt noodzakelijk is. Volgens Van Dale heeft Ockham dit beginsel vastgelegd in de uitspraak ‘Entia non [sunt] multiplicanda praeter necessitatem’ (door Van Dale vertaald met: ‘wezensbegrippen moeten niet onnodig vermeerderd worden’), maar ook een andere uitspraak van de filosoof wordt vaak aangehaald: ‘Pluralitas non est ponenda sine necessitate’ (meervoudigheid moet men niet zonder noodzaak als waar veronderstellen). Ockham maakte zo vaak melding van dit principe en paste het zo rigoureus toe, dat men het het scheermes van Ockham ging noemen. Soms wordt de uitdrukking overigens ietsje vervormd. In 2000 schreef een krant: ‘Je moet een zo eenvoudig mogelijk model gebruiken om de feiten te verklaren, dat is het mes van Ockham.’