De uitdrukking de Rubicon overtrekken is in omloop gebracht door Julius Caesar. De betekenis is nu: ‘een belangrijke stap doen’. Zo meldde een krant: ‘Door dit akkoord met Arafat te sluiten is Netanyahu de Rubicon overgestoken’.
De oorsprong van het gezegde ligt dus in de eerste eeuw voor Christus. In het jaar 49 had Caesar de leiding over het Po-gebied (Gallia Cisalpina).
Op dat moment was er in het Romeinse rijk een machtsstrijd gaande die in het nadeel van Caesar leek te gaan uitpakken. Zijn mandaat in Gallia Cisalpina liep af, en op 7 januari kreeg hij uit Rome opdracht zijn commando neer te leggen. Als antwoord trok Caesar het riviertje de Rubicon over, dat de zuidgrens vormde van zijn ambtsgebied. Hij maakte daarmee duidelijk dat hij een staatsgreep wilde plegen.
Over de precieze ligging van de Rubicon heeft eeuwenlang verwarring geheerst. Twintig kilometer ten noorden van Rimini liggen namelijk enkele evenwijdig lopende riviertjes die gezamenlijk in de Adriatische Zee uitmonden. Het riviertje dat we nu op Italiaanse kaarten vinden onder de naam Rubicone, heeft echter eeuwenlang Pisciatello geheten. Omgekeerd werd een meer noordelijk gelegen stroompje Rubicone genoemd. Pas onder Mussolini heeft de ‘echte’ Rubicon zijn naam weer teruggekregen.
