Zwaveldioxyde - zwaveligzuuranhydride, minder juist ook wel zwaveligzuur of zwaveldamp genoemd, formule S02, is het oxyde van zwavel, dat bij verbranding van zwavel of haar verbindingen in lucht of zuurstof in hoofdzaak ontstaat. Het komt dus o: a. in sporen voor in ruimten, waarin luchtgas, dat altijd een kleine hoeveelheid zwavel bevat, is verbrand. Het is een kleurloos gas, met een karakteristieken, sterk prikkelenden reuk. Ook komt het in de verbrandingsprodukten van steenkolen voor, terwijl het, in grootere hoeveelheid, een bestanddeel vormt van de vulkaangassen.
Het wordt in het groot gemaakt door de roostgassen van de ovens, zooals die onder zwavelzuur zijn beschreven, te condenseeren in water en daarna hieruit uit te koken en door compressie tot een vloeistof te maken (Hanisch-Schroeder). Het kan gemakkelijk tot een kleurlooze vloeistof worden verdicht, die bij —10° kookt en die vooral in de tropen in ijsmachines wordt gebruikt. In water lost het gemakkelijk op, waarbij zich een zuur zwaveligzuur vormt. Verschillende werkingen van het z. moeten eigenlijk aan dit zuur (zie aldaar) worden toegeschreven, daar men het gewoonlijk in tegenwoordigheid van water gebruikt. Omgekeerd kunnen geconcentreerde oplossingen van dit zuur niet bestaan, doch vallen uiteen in z. en water, waarvan men voor de bereiding wel gebruik maakt.
Z. heeft sterk reduceerende eigenschappen. Bij afwezigheid van water is echter de aanwezigheid van een katalysator noodig om de verbinding met meer zuurstof te bewerkstelligen. Z. dient als grondstof voor de bereiding van zwavelzuur, van zwaveligzure zouten, als bleekmiddel wegens zijn reduceerende werking, en als schimmeldoodend middel (zie ZWAVEL en ZWAVELLUCHT), wegens zijn giftigheid als middel tot het dooden van ratten in schepen, wegens zijn onbrandbaarheid en gemakkelijke vorming tot het blusschen van brand, vooral schoorsteenbrand, daar de opstijgende lucht door de zwavel geheel van de zuurstof is bevrijd en dus ongeschikt om de verbranding te onderhouden, en eindelijk bij een aantal metallurgische processen. Ongezuiverd dient het als grondstof voor de bereiding van calciumbisulfiet voor de papierindustrie en voor de reiniging van het dunstof der suikerindustrie.
