Volkenbond - De V. is een instelling, welke gebaseerd is op een overeenkomst, die gesloten werd door de geallieerde en geassocieerde staten, en tot welker toetreding de in den wereldoorlog neutraal gebleven staten zouden worden uitgenoodigd. De overeenkomst is opgenomen in het 1ste deel van het tractaat van Versailles. Doel van de overeenkomst was ’t bewaren van den vrede, ’t nakomen van eenmaal gesloten tractaten, ’t handhaven van de regels van ’t internationaal recht. De leden van de V. werden ingedeeld in 3 groepen: a. de groote mogendheden, behoorende tot de vroegere geallieerde en geassocieerde staten, b. de overige staten, die deel hebben uitgemaakt van de geall. en geass. staten, c. de staten, koloniën of dominions, die als leden toetreden.
De leiding van den V. berust bij een raad, bestaande uit de vertegenwoordigers der staten, genoemd onder groep a., en vertegenwoordigers van 4 andere staten, kol. of gebieden, behoorende tot groep b. en c., terwijl de besluiten genomen zullen worden door de vergadering van den V. De regeling der dagelijksche aangelegenheden is opgedragen aan ’t secretariaat, waarvan aan ’t hoofd staat de secretaris-generaal. De raad en Volkenbondsvergadering zullen van tijd tot tijd bijeenkomsten houden, waarin alle zaken, die binnen de sfeer van den V. liggen of de handhaving van den wereldvrede raken, behandeld zullen kunnen worden. De taak van den raad zou zijn regeling van de weermacht der verschillende staten in overeenstemming met hun geografische positie en met hun omstandigheden (art. 8). De leden van den V. waren verplicht elkaars integriteit te eerbiedigen; mocht echter de integriteit van een of anderen staat, lid van den bond, geschonden worden, dan zal de Volkenbondsvergadering die maatregelen nemen, welke zij in overeenstemming acht met de handhaving van den vrede (art. 11). Financieele en economische maatregelen kunnen genomen worden tegen ’t lid, dat een oorlog begint met schending van de bepalingen der overeenkomst (art. 16). De leden van den bond verplichten zich alle verdragen, die zij sluiten, in te laten schrijven door ’t secretariaat (art. 18). Vastgesteld werd, dat er maatregelen zouden worden getroffen voor ’t bestuur der gebieden, die aan Duitschland en Turkije hadden behoord (art. 22), en dat er bepalingen zouden worden gemaakt voor een regeling van vrouwen-, kinder- en mannenarbeid.
Men kan den V. beschouwen als een reflex van de gevolgen van den wereldoorlog, ten einde een herhaling te voorkomen. In dit opzicht komt de instelling overeen o. a. met de heilige alliantie. De uitschakeling van Rusland, de centrale mogendheden en haar bondgenooten maakte echter, dat de V. zeer eenzijdig was samengesteld en slechts een instrument was van de groote mogendheden, behoorende tot de geall. en geass. staten. Onpartijdig was hij dan ook geenszins, gelijk bleek uit de regeling der grensscheiding in Opper-Silezië, waar zijn beslissing zeer willekeurig was. ’t Doel, waarvoor de bond is opgericht en dat vooral uitkwam in art. 11, heeft hij niet kunnen doorvoeren; van een beperking van bewapening is niets gekomen. Belangrijke zaken als de regeling der schadeloosstelling, te betalen door Duitschland, ’t schuldenvraagstuk van Rusland, werden niet aan den V. voorgelegd, die zich voornamelijk bezighield met de regeling van die zaken, welke vroeger bij conventie door de staten werden geregeld na internationale conferenties (zooals ’t opium-vraagstuk, ’t verbod van den handel in blanke slavinnen, enz.). ’t Fiasco van den V. is vooral uitgekomen in de kwestie van de bezetting van den Roer, waarin de raad noch de vergadering van den bond durfde ingrijpen, omdat men bevreesd was Frankrijk te zullen grieven. Uitgegeven werd door ’t secr. van den V. o. a.: The monthly summary of the League of nations.