Vliegende hollander - Deze sage schijnt ontstaan te zijn in het begin der 17de eeuw, toen de Hollanders, na de Kaap te hebben omgezeild, begonnen, de Oostindische koloniën op de Portugeezen te veroveren. Zij verhaalde, dat een Hollandsche kapitein, Van Straaten, eens tegen een ' hevigen storm in de Kaap wilde omvaren, en, toen men hem dit afraadde, zwoer, dat hij het toch zou doen, al moest de de duivel hem helpen. Sinds dien tijd moet hij steeds langs de Kaap heen en weer zeilen, zonder ooit vooruit of aan land te komen, tot het einde der dagen. Volgens een andere overlevering zou hij tegen de waarschuwing in op een Goeden Vrijdag zijn uitgezeild, en nu moeten rondzwerven op zee tot de terugkomst van den Heiland.
Men ziet hier duidelijk, dat de sage tot stand is gekomen door de samensmelting van twee verhalen : het Spookschip en de Wandelende Jood. Heine en Wagner noemen den VI. H. dan ook den „Ewigen Juden” of „Ahasver des Ozeans”. De naam van den rampzaligen Hollander is niet steeds Van Straaten; de Engelschen noemen hem ook Van der Decken, de Duitschers von Falkenberg. De sage zal wel uit Engeland of Neder-buitschland afkomstig zijn, het is althans niet waarschijnlijk, dat Hollandsche zeelieden een hunner den VI. H. zouden genoemd hebben. In litterairen vorm is de sage eerst gegoten door H. Heine, in de beruchte Memoiren des Herrn von Schnabelewopski (1834).
Heine verhaalt daarin (Kap. VII), hoe hij den VI. H. te Amsterdam in den Schouwburg heeft zien vertoonen. Volgens hem mag de rampzalige alle zeven jaren aan land komen, om de vrouw te zoeken, wier trouw hem van den vloek zal ontheffen. Deze vindt hij in de dochter van een Schotsch koopman, die haar leven voor hem opoffert. Van zulk een drama is in onze tooneel- en litteratuurgeschiedenis niets bekend; het is een vinding van Heine zelf.
R.Wagner heeft daarop in 1841 het verhaal van Heine tot een muziekdrama Der fliegende Holländer verwerkt, dat in 1843 te Dresden werd opgevoerd, het begin van zijn schitterende loopbaan.
