Oosthoek encyclopedie

Oosthoek's Uitgevers Mij. N.V (1916-1925)

Gepubliceerd op 17-01-2019

Vlasbewerking

betekenis & definitie

Vlasbewerking - Rijp vlas wordt niet gemaaid doch met den wortel uitgetrokken. Het eerst verwijdert men de zaadbolletjes, het z.g. repelen, door het vlas door een kam te trekken. Daarna volgt het roten, d.i. een gistings- of rottingsproces ter verwijdering van de pectose, een taaie, gomachtige stof, die de vlasvezels hardnekkig aan den stengel doet vastkleven. Pectose is onoplosbaar in water.

Door een zekere bacterie (Granulobacter pectinovorum) wordt zij echter omgezet in pectinezuur, dat wel oplost. Hierdoor laten de vezels gemakkelijk los van de houtdeeltjes. Wordt echter de roting te ver doorgevoerd, aan vallen de vlasvezels, die ± 70 c.M. lang zijn, uiteen in de elementaircellen, die slechts 4 c.M. lang zijn, en is het product waardeloos. Voor het roten wordt het vlas in bundels gepakt en in houten bakken geplaatst in slooten of kanalen. Na korten tijd treedt gisting in onder ontwikkeling van koolzuur- en zwavelwaterstofgas. Het proces duurt ± 10 dagen en moet op het juiste oogenblik geëindigd worden.

Deze wijze heet natuurroting. Fabriekmatig kan men het proces versnellen in kuipen met verwarmd, aangezuurd water. Na het drogen volgen mechanische bewerkingen : allereerst het breken of braken, d.i. het kneuzen der houtachtige deeltjes, gevolgd door het zwingelen of uitslaan der vlasbundels ter verwijdering van de gebroken houtdeeltjes, scheven genaamd, en tot slot het hekelen. Hierbij worden de vlasbundels getrokken door rondwentelende naaldenkammen, z.g. hekelvelden, met gevolg, dat de vezels worden uitgekamd en de verwarde en onreine massa in de hekelnaalden blijft zitten. Dit laatste heet „werk” en dient als grondstof voor minderwaardige garens. Na het hekelen wordt het vlas in bundels opgemaakt voor de spinnerij.

< >