Veronese (paolo caliari) - genaamd Veronese, geboren te Verona 1528, gestorven 1588 te Venetië. Italiaansch schilder uit de Venetiaansche school in de 16de eeuw. Veronese’s kunst komt voort uit de schilderschool te Verona, die in het Quatrocento tot aanmerkelijken bloei was geklommen. Zijn vroege werken, die nauwelijks met zekerheid bekend zijn, heeft hij ook te Verona uitgevoerd, doch na een verblijf te Castelfranco, wordt hij in 1555 naar Venetië geroepen, waar zijn werk van beslissenden invloed op de Venetiaansche schilderschool zou zijn.
Dit dankte hij aan den patriarch der Venetiaansche schilders, aan Titiaan, die hem in 1661 met eenige anderen uitverkoor om de decoraties te schilderen in de door Sansovino gebouwde Libreria. Dit werd gevolgd door grootsche opdrachten in het Palazzo Ducale en in de Venetiaansche kerken, zooals de S. Giorgio Maggiore S. Sebastiano e. a.; evenals in de villa’s en paleizen. Veronese’s stijl is voor de Venetiaansche school zeer kenmerkend. Voornamelijk het coloriet is afwijkend van de Florentijnen. Het is samengesteld uit gemengde halve kleuren, waardoor hij dat doorzichtige, wazige rosé, blauw en paars weet te krijgen, wat vooral in de tweede plans zijner composities zoo’n illusionistisch effect geeft. Daartegenover stelt hij op den voorgrond een heldere kleur, waarbij sommige tinten fonkelend in ’t oog springen, zoo een blauwachtig helder groen, dat door zijn bijzondere karakteristiek den naam van Veronesegroen gekregen heeft. De composities zijn gebaseerd op de kunst van Titiaan, het volkomen beheerschen der perspectief speelt daarin een groote rol; de algemeene indruk zijner werken is evenals zijn coloriet een illusie, een fantasie en hierin staat de Venetiaansche school b.v. lijnrecht tegenover de kunst van een M. Angelo, waar de plastische realiteit onontkoombaar is en die zijn ideaal in een gansch andere expressie zocht weer te geven.
Men zou ook kunnen zeggen, dat de kunst van Veronese zich geheel aanpaste aan de atmosfeer, die aan stad en land van Venetië eigen is. In zooverre maakt zij er meer dan iets anders een intrensiek deel van uit. Opgave zijner werken o. a. in Bryan’s Dictionnary of Painters and Engravers. Litt. : F. H. Meissner, P. Veronese (Bielefeld-Leipzig, 1897); A. Bell, Paolo Veronese (London 1906). Voorts: het uitvoerig gedocumenteerde artikel van Hacheln in Thieme-Becker’s Künstlerlexikon sub. Caleari.
