Raffles (sir thomas stanford) - Eng. staatsman, geb. 1781, trad reeds vroeg in dienst bij de Eng. Oost Ind. Comp. en vervulde na 1805 verschillende functies op ’t schiereil. Malakka.
Op zijn aansporing gingen de Eng. over tot een expeditie tegen de Ned. bezittingen in de Archipel in 1811. Na de verovering van Java werd R. benoemd tot luit.-gouv. daarvan. Ter zijde gestaan door een adviseerend lichaam heeft hij het bestuur geheel en al gereorganiseerd. ’t Eiland werd verdeeld in 16 residenties, onder residenten, ’t Gezag der Inl. hoofden werd aanmerkelijk verminderd. Ten einde den financieelen toestand te verbeteren voerde hij het landrentestelsel in, waarbij als beginsel werd aanvaard, dat de grond eigendom is van den Staat, die hem verhuurt aan de dorpshoofden, opdat deze ze weer verpachten kunnen aan de bewoners. De bewoner was gebonden een bepaalde belasting te betalen. Gedwongen leveringen zouden worden afgeschaft (alleen in de Preanger bleven deze bestaan) evenals de in-, uit- en doorvoerrechten. In Bantam en Cheribon werden de Sultans afgezet (1813), terwijl ook ’t gezag van de vorsten van Solo en Djokja aanzienlijk werd verminderd. Op Sumatra dwong hij Palembang, op Borneo Sambas, Pontianak en Bandjermasin ’t Eng. gezag te erkennen.
Tot zijn groote ontevredenheid besloot de Eng. reg. in 1814 O.-Indië te geven aan Nederland. In 1816 trad hij af als gouv., waarop hij naar Eng. vertrok, waar hij schreef: The History of Java. In 1817 benoemd tot gouv. in Benkoelen, deed hij alle moeite om dit land tot welvaart te brengen. Zijn streven om Sumatra onder Britsch gezag te brengen, bracht hem in botsing met het Ned. bestuur. Hij schroomde niet Palembang op te stoken tot verzet. Op Singapore legde hij beslag en hier liet hij de haven van dien naam aanleggen (1819). Met het oog op zijn gezondheid verliet hij in 1824 Benkoelen en keerde naar Engeland terug, waar hij in 1826 stierf na te zijn geadeld. Litt.: Boulger, The life of Sir Stanford Raffles (1899).
