Oosthoek encyclopedie

Oosthoek's Uitgevers Mij. N.V (1916-1925)

Gepubliceerd op 12-01-2019

Predikkunde

betekenis & definitie

Predikkunde, - Ned. naam voor homiletiek. De termen rhetoriek, halieutiek, keryktiek, evangelistiek, laletiek, martyretiek hebben geen instemming gevonden. Zij is de theorie van de prediking in de gemeente. Doorgaans wordt zij in drie deelen gesplitst: het principieele, materieele en formeele gedeelte.

Het eerste behandelt de beginselen, gemeente, prediker en preek ; het tweede de stof, n.l. onderwerp, inhoud, tekst, enz.; het derde den opzet van de preek en de uitwerking. Hierbij behooren ook de rangschikking, het thema, de verdeeling, de stijl, het memorizeeren en de voordracht. De geschiedenis der p. wordt meermalen gecombineerd met die der prediking. Zij zijn trouwens moeilijk te scheiden. De prediking is overgenomen van de synagoge. Jezus sprak zittend, in de open lucht, vol eenvoud. Later heeft men homilieën; mogelijk behoorden daartoe reeds de brieven van Jakobus en die aan de Hebreeën, in ieder geval 2 Clemens. Beroemde predikers waren Origenes, de drie Kappadociërs Basilius de Groote met de beide Gregoriussen, Johannes Chrysostomus.

Naast deze Oosterlingen staan Westerlingen als Augustinus, Leo de Groote en Gregorius de Groote. De Middeleeuwen slaan we over, evenals den lateren tijd voor ons vaderland, die behandeld wordt door J. Hartog, Geschiedenis van de P. (1887). Deze schreef het boek voor ons vaderland, waar pater Jan Brugman spreekwoordelijk is. De verdere geschiedenis vindt men o. a bij J. Ker, Lectures in the history of preaching (1888); J. Lehmann, Geschichte der Chr. Predigt (1904); G. Leonhardi-Langsdorf, Die Predigt der Kirche (1888, enz., meer dan 32 dln.); A. Nebe-F. v. Gheel Gildemeester, Homiletische portretten (1881); R. Rothe-Trümpelmann, Geschichte der Predigt (1881). Voor de p. zelf zijn aanbevelenswaardig onder de tallooze boeken, afgezien van de handboeken voor practische theologie: H. W. Beecher, Popular lectures on preaching (1880); A. J. F. Behrends, The philosophy of preaching (1890); F. v. Gheel Gildemeester, Populaire Evangelieprediking (1879); H. Hering, Die Lehre von der Predigt; P. Kleinert, Homiletik (1907); E. Sachsse, Ev. Homiletik (1913); M. Schian, Die Predigt (1911); A. VinetMoll, Homiletiek of theorie der prediking, I (1875); H. C. Voorhoeve, Homiletische gedachten (1884).

< >