Oosthoek encyclopedie

Oosthoek's Uitgevers Mij. N.V (1916-1925)

Gepubliceerd op 12-01-2019

Port-Royal

betekenis & definitie

Port-Royal, - tusschen Versailles en Chevreux gelegen, heeft zijn roem in de 17de eeuw verkregen als Jansenistisch nonnenklooster en geleerdenasyl. Het werd in 1204 door de Cistersienserorde gesticht en bezat als vrouwenklooster voor de voorname standen allerlei privilegies. Het kreeg geestelijke beteekenis door de familie Arnauld. Door Jeanne A. (geb. 1593) en Jacqueline A. (1591—1661), die als Mère Angélique een grondige hervorming van het klooster doorzette, werd P.-R. een middelpunt van verzet tegen het Jezuïetisme.

Er heerschte de strengste ascese en de hartelijkste zelfopoffering, innige overgave aan Christus. In 1630 trok Jacqueline zich als abdis terug en na een korte periode van verwereldlijking nam een man, Jean du Vergier, St. Cyran genoemd, de leiding. Hij wist het te maken tot een steun van het Jansenisme en tot een toevluchtsoord van mannen, die gedurende een halve eeuw P.-R. maakten tot het middelpunt van het religieuze leven in Frankrijk: Singlin,' de Sacy, Antoine Arnauld, Blaise Pascal, Nicole, Lancelot e. a. Sedert 1653, toen de vijf stellingen van het Jansenisme door Innocentius X veroordeeld waren, begon de strijd tegen P.-R., die eindigde met een opheffing van het klooster, 11 Juli 1709. De toorn van Lodewijk XIV was eerst gestild, toen men 1710 klooster en kerk verwoest en zelfs het kerkhof vernield had. Sainte-Beuve, Port-Royal, 6 vol. (1840—59).

< >