Pointillisme - een op de optische wetten wetenschappelijk gegrondveste methode van schilderen, die door den Franschen schilder Georges Seurat (1860—91), te zamen met den chemicus Chevreul, theoretisch werd uitgewerkt en door Seurat het eerst in zijn schilderijen practisch toegepast. Zij berust o. a. op het feit, dat complementaire kleuren, op eenigen afstand gezien, gemengd gepercipieerd worden, en dit zuiverder, dan wanneer de schilder zelve deze menging tot stand brengt. Door de impressionisten als Monet, Sisley, Pissarro e. a. werd vooral gezocht naar lichtwerking. Men schilderde geen menschen, geen dingen, maar licht.
Daartoe waren zij overgegaan tot het gebruik van zuiver primaire kleuren. Doch zij mengden deze willekeurig dooreen, verbonden ze dikwijls met oker of bruin. Raffaelli echter had soms de kleuren ongemengd naast elkaar opgezet. Maar bij Seurat en zijn volgers werd dit tot een methode. In tegenstelling tot de andere impressionisten noemden zij zich neo-impressionisten of luministen en stelden zich ten doel: door de zuivere kleur, zuivere toon, den sterkst mogelijken indruk van licht te bereiken. De kleuren worden niet vermengd, behalve soms met wit of met de aangrenzende kleur, z.a. rood met oranje, geel met groen, enz., maar nooit met de complementaire kleuren. Zij worden niet met de kwast opgestreken, maar in punten, klodders of strepen op ’t doek gezet, een eindje van elkaar, dat de randen onvermengd blijven en soms het doek daartusschen zichtbaar is. Zoo verkrijgt men, op eenigen afstand gezien, een kleurindruk, die tevens licht-indruk is, zoo helder, zoozeer de natuurlijke zonlicht-indruk nabij, als nog niet in de schilderkunst bereikt was.
In Frankrijk zijn de beste beoefenaars, behalve Seurat, Paul Signac (geb. 1863), Henri Edmond Croos (1856—1916), Maximilien Luce en Valtet. Daarnaast ook de Belg Theo van Rijsselberghe. Ook andere Belgen onder de z.g.n. Vingtisten, en Nederlandsche schilders zijn, dikwijls tijdelijk, pointillisten geweest. Zoo o. a. Toorop en Van Gogh, de laatste op zeer oorspronkelijke wijze. Ook Hart Nibbrig, die ook in zijn gekleurde litho’s ’t pointillisme toepaste. En verder o. a. eenigszins gewijzigd: Zandleven, Jo Koster (van Hattem) e. a.
