Opium - is het ingedroogde melksap, verkregen door insnijding der onrijpe vruchten van Papaver somniferum. Naar het gebruik onderscheiden we twee soorten opium: 1e. die, welke gebruikt wordt voor geneeskundige doeleinden; 2e. die, welke gebruikt wordt als genotmiddel door opiumschuivers. De eerste wordt gewonnen in Turkije, den Balkan, Klein-Azië en Perzië. Deze opium bevat de meeste alkaloïden.
In Duitschland en ook hier te lande zijn ook proeven genomen, met goed resultaat, doch hooge arbeidsloonen en regenachtig weer, waardoor het sap niet uitdroogt maar verregent, hebben die proeven doen staken. De opiumwet, nadien ingevoerd, verbiedt zelfs het kweeken. Het ingedroogde sap wordt tot bollen van ± 1/2 K.G. geslagen, in bladen gewikkeld en zoo in den handel gebracht, om als geneesmiddel te dienen, nadat het gehalte aan morphine door vermenging op 10% is gebracht. Voor het overige gaat de opium naar fabrieken om er de verschillende opiumalkaloïden (= opiumbasen) uit te isoleeren. De voornaamste zijn morphine en codeïne, vervolgens pseudomorphine, thebain. Deze vier zijn sterk vergiftig, de volgende minder: papaverin, codamine, narkotine, narceïne en verscheidene andere minder belangrijke. Hiernaast komt als zuur meconzuur voor. Vervalsching met steenen, zand, zetmeel, gips. — De schuiversopium wordt gekweekt in China en vooral in Eng.
Indië. Terwijl de vorige liefst het meest morphine moet bevatten, is bij deze een hoog gehalte aan narcotine gewenscht. Deze opium wordt geroost, met water uitgetrokken en daarna gedroogd. Door het rooster gaat codeïne, papaverine en nareeïne geheel, thebaïne grootendeels verloren, narcotine weinig en morphine in t geheel niet. Door uittrekking met water wordt de morphine verwijderd, en blijven het meest narcotine en ontledingsprodukten over.— Daar opium een verslavingsvergift is, waarvan het misbruik sterk toeneemt, hebben verschillende staten, waaronder ook ons land besloten, de cultuur te verbieden en den handel aan banden te leggen, evenals zulks voor cocaïne tegelijkertijd is gedaan. Terwijl in China, Oost- en Eng. Indië het opiumschuiven inheemsch is, wordt in Amerika en Europa meer gebruik gemaakt van morphine, dat wordt ingenomen of nog liever ingespoten.
Ook China doet moeite van de plaag af te komen, doch wordt van uit Eng. Indië steeds van opium voorzien. In Ned. Indië is de handel ook beperkt door monopolie. Zie OPIUMREGIE IN NED. INDIË.
