Meerwaarde. - Hieronder verstaat Karl Marx het verschil tusschen de waarde van hetgeen wordt voortgebracht en hetgeen bij een kapitalistische productiewijze aan den arbeider ten goede komt. Dit verschil valt den kapitalist ten deel. Dat dit geschiedt verklaart Marx hieruit, dat de kapitalist voor het voortgebrachte wordt betaald naar de ruilwaarde van het product, d. i. volgens hem naar den daarvoor aangewenden arbeid, terwijl de arbeider wordt betaald naar de ruilwaarde der arbeidskracht, d. i. volgens hem naar den arbeid, vereischt tot de voortbrenging van al hetgeen voor het levensonderhoud van den arbeider noodig is.
Het bestaan der meerwaarde bewijst, dat van den arbeider een langere arbeidsduur wordt gevorderd dan voor zijn levensonderhoud noodzakelijk is. De vruchten daarvan worden aan hem onthouden. — Meer en meer wordt erkend, dat deze theorie onhoudbaar is, daar zij berust op een onjuist inzicht in de wijze, waarop de ruilwaarde der dingen wordt bepaald (zie WAARDE). Ook is niet vol te houden haar uitgangspunt, dat de arbeiders recht zouden hebben op de volle opbrengst van het product, dat niet alleen door hun arbeidskracht is voortbracht, maar ook door de werkzaamheid en kunde der ondernemers en door de beschikbaarstelling van kapitaal van de zijde van wie dat bezitten.
