Longziekten. - De long is, vergeleken met andere organen, zeer dikwijls de zetel van ziekteprocessen, wat, tengevolge van haar rijkdom aan bloed en het gemak, waarmee door de ademhalingslucht thermische, mechanische en chemische prikkels en bacteriën het fijne longweefsel bereiken kunnen, begrijpelijk is; dikwijls wordt ook de long ziek, doordat aandoeningen van de luchtpijpstakken en het borstvlies naar haar voortschrijden. Het meest komen voor de verschillende vormen van acute en chronische longontsteking (pneunomie) en de longtuberculose. Onder bepaalde omstandigheden kunnen zich ook in de long abscessen vormen (longabsces) of gaat een deel van het orgaan door afsterven in rotting over (longgangraen). Door ouderdom en andere oorzaken kunnen de elasticiteit van het longweefsel verloren gaan en de longblaasjes verwijd worden (longemphysema); de tegenovergestelde toestand, waarbij de longblaasjes door druk van buiten of verstopping der luchtwegen samenvallen, noemt men longatelectase.
Als gevolg van hart- of nierlijden ziet men somtijds, gewoonlijk als verschijnsel van den naderenden dood, zich in de longblaasjes waterachtige vloeistof ophoopen (longoedeem), wat hevige benauwdheid veroorzaakt. Door geregelde inademing van stof, zooals dit in sommige beroepen (bijv. bij steenhouwers) voorkomt, ontwikkelen zich de zoogenaamde stofinhalatieziekten (pneumokoniosen). In zeldzamer gevallen kan ook de long zetel zijn van syphilitische aandoeningen, kankergezwellen en echinococcusblazen. Wordt een tak van den longslagader door een prop (embolie) verstopt, zooals dat somtijds bij hartziekten en aderontsteking voorkomt, en daardoor een gedeelte van de long aan den bloedsomloop onttrokken, dan ontstaat een longinfarct (haemorrhagisch infarct). Nauw verwant aan en dikwijls samengaande met longziekten zijn de verschillende vormen van ontsteking der luchtpijpstakken (bronchitis), waarbij ook de kramptoestanden in deze takken moeten genoemd worden (asthma bronchiale), en de ziekten van het borstvlies. De ontsteking van het borstvlies (pleuritis) kan droog of vochtig zijn; in het eerste geval zijn de borstvliesbladen bedekt met een droog, fibrineus exsudaat, in het tweede bevindt zich in de borstholte een helder exsudaat (pleuritis serosa) of een troebele, etterige vloeistof (empyema pleurae).
Kan door een gat in het borstvlies van uit de long (bijv. na doorbraak van een tuberculeusen longhaard naar de borstholte) of van buiten door de borstholte dringen, dan ontwikkelt zich een pneumothorax. Ophooping van een waterachtig transsudaat in de borstholte, zooals dat voorkomt bij hart- en nierlijden, noemt men hydrothorax; bloeding in de borstholte leidt tot haematothorax. De bij longziekten meest voorkomende verschijnselen zijn hoest, kortademigheid en opgeven van etterig of bloederig sputum. Ook de bloedspuwing (haemoptoë) is meestal gevolg van een longziekte. Alle ziekten van een zoo levenswichtig orgaan als de long zijn als ernstig te beschouwen en vereischen een vroegtijdige herkennning en zorgvuldige behandeling. Voor alle is het verblijf in een zoo zuiver mogelijke, gelijkmatig warme lucht, het vermijden van ruwe Noorden- en Oostenwinden, van snelle temperatuurwisseling, enz. een eerste vereischte; van veel belang is ook een goede ademhaling. (Zie over bijzonderheden bij de verschillende genoemde ziekten.)
