Kalkzandsteen - na den gewonen baksteen (zie STEENBAKKERIJ) de belangrijkste kunststeen; wordt verkregen door verhitting van zand, gebluschte kalk en een weinig water. Het zand wordt daarbij door de kalk aangetast onder vorming van een calciumhydrosilicaat, dat voor de rest van het zand als bindmiddel fungeert. Men gebruikt 5-10% van het zandgewicht aan volledig gebluschte kalk. Uit het zorgvuldig tot een deeg geknede uitgangsmengsel worden op de een of andere wijze steenen geperst, en deze steenen in autoclaven, d. w. z. ketels met stoom onder hoogen druk, bij 150° a 200° C. verhit.
De reactie tusschen het zand en de kalk verloopt daarbij voldoende, om aan den steen een vastheid te geven, welke haar voor bouwwerken bruikbaar maakt. Na het gebruik gaat de reactie door, en stijgt de vastheid en sterkte van den steen dienovereenkomstig. Juist deze harding in autoclaven heeft de k.-industrie tot een succes gemaakt, na tallooze vroegere pogingen, waarbij ze achterwege bleef. Tegenwoordig is het harden bij hoogen stoomdruk (tot 10 a 12 atm.) algemeen gebruikelijk. Het patent van Michaelis op deze werkwijze is vrijgegeven. Het levert in 8 a 10 uur voldoende vaste steenen. Bij lageren stoomdruk (o. a. werkwijze Becker en Klee) duurt het eenige dagen, bij atmospherischen stoomdruk (werkwijze Neffgen) zelfs weken, voor een even sterk materiaal wordt verkregen. Bij de vervaardiging van k. moet, behalve op de harding, ook zeer zorgvuldig acht geslagen worden op het juiste uitgangsmateriaal.
Het zand, meestal heidezand, moet liefst van ongelijkmatige korrelgrootte zijn, zoodat de ruimten tusschen de groote korrels door de kleinere wordt opgevuld. Een max. korrelgrootte van ca. ½ mM. met zeer veel fijn is gewenscht. De gebruikte kalk moet zeer volledig gebluscht zijn, aangezien stukjes ongebluschte kalk tot scheuren na het harden aanleiding kan geven. Het blusschen en het mengen met zand wordt dikwijls in speciale machines (o. a. Schwarz, Zürich) uitgevoerd. Het water wordt daarbij als stoom toegevoerd, waardoor een zeer homogeen materiaal wordt verkregen.
Door toevoeging van ijzeroxyd (b.v. afgerooste pyriet) wordt een roode steen verkregen. Ook in ons land is de k.-industrie tot ontwikkeling gekomen met een jaarproductie van een kleine 100 mill. stuks. De grootste hoeveelheden levert Duitschland. — Litt.: E. Stöffler, der Kalksandstein, Zürich 1900. Verder voor de theorie der harding: Glasenapp in de Tonindustriezeitung 1900 en 1903.
