Guillaume d'Orange is de hoofdfiguur van een reeks biographisch en genealogisch samenhangende „chansons de geste”, waarin het veelbewogen leven van den Fr. ridder bezongen wordt. In Couronnement de Louis (± 1130) treedt hij op als de beschermer van Keizer Karels zwakken zoon en opvolger; in Charroi de Nimes weet hij zich van Nimes meester te maken en zich, als koopman verkleed, met zijn in kuipen verborgen krijgsmakkers, toegang tot de stad te verschaffen; ook slaagt hij erin Orange te veroveren, zooals in Prise d'Orange verhaald wordt, en daarenboven de liefde van de schoone heidin Orable te winnen, die tenslotte zijn vrouw wordt en dan Guiborc heet ; in Montage Guillaume zien wij den held op hoogen leeftijd en nà den dood van Guiborc de monnikspij aantrekken, zonder evenwel hiermee aan het eind van zijn avonturen gekomen te zijn. Tot dezen cyclus behoort ook Aliscans („Elysïï Campi”, een kerkhof bij Arles), een „chanson”, die de overige in letterk. waarde overtreft en waarvan omstreeks 1220 Wolfram von Eschenbach een Duitsche bewerking leverde. Zij verhaalt hoe Guillaume, zwaar gewond in den strijd tegen de Saracenen, het slagveld verlaat, na eerst zijn stervenden neef Vivian getroost te hebben.
Hij trekt naar Orange, waar Guiborc hem eerst niet wil ontvangen, dan naar Laon om de hulp van Koning Lodewijk tegen den vijand in te roepen. Deze weigert aanvankelijk. G. vindt hier een onverwachten steun in den keukenknecht Rainoart, een Saraceenschen knaap, die later een broeder van Guiborc blijkt te zijn. Gewapend met zijn „tinei” (knods) volgt deze G.’s leger en komt ten slotte tegenover zijn eigen vader Déramé te staan, die het Christendom versmaadt en sterven moet.
Zie : W. A. J. Jonekbloet, Guillaume d’Orange, I en II, Den Haag, 1854 ; Gaston Paris, La litt. franc, au moyen âge, Paris, Hachette ; A. G. van Hamel, Guillaume d’Orange, Gids 1898.
