Graveel - Indien zich in het nierbekken concrementen afzetten, spreekt men, al naar de grootte dier stukjes van nierzand, niergruis of niersteenen. Niergruis is ook als g. bekend. De afzettingen bestaan meestal uit urinezure zouten of uraten. De uraatsteentjes zijn hard, bruinrood tot zwart, vaak laagsgewijze gebouwd.
Zeldzamer zijn oxaalzure kalksteenen of phosphaatsteenen. De eersten zijn zeer hard, donkerbruin en van een framboosachtigen bouw, de laatsten zijn grauwwit en vrij week. Vaak zijn de concrementen gemengd. Omtrent de oorzaak van het optreden tast men nog vrijwel in het duister. Waarschijnlijk zetten de zouten zich om kleine kernen van organischen aard, als epitheelresten, bacteriën e. d. af. De reactie van de urine speelt daarbij een bepaalde rol.
G. kan op jeugdigen leeftijd optreden, hoewel het meer een ziekte van den ouderen leeftijd is.
Bij mannen komt het vaker dan bij vrouwen voor. G., waarbij de concrementen klein zijn, verloopt vaak zonder verschijnselen, omdat de steentjes gemakkelijk langs de urinebuizen en de blaas verwijderd kunnen worden. Eerst wanneer het nierbekken of de blaas geprikkeld worden kan ontsteking daarvan optreden. Verschijnselen hiervan zijn pijnen in de nierstreek, terwijl de urine vaak bloed of etter bevat. Komt het tot inklemming van een steen, dan treedt de nierkoliek op. — Behandeling van het g. zal er natuurlijk in de eerste plaats op gericht moeten zijn, door het dieet de vorming van niergruis te voorkomen. Bij de meestal voorkomende uraatsteenen zal men door een vleescharm, in hoofdzaak plantaardig dieet, het omgaan van zure dranken, de vorming der afzettingen trachten tegen te gaan, door veel drinken de oplosbaarheid trachten te bevorderen. Mineraalwateren als die van Fachingen, Vichy, Vals, Karlsbad schijnen op de vorming of oplossing een goeden invloed uit te oefenen. Naast de algemeene behandeling staat natuurlijk eventueele plaatselijke behandeling, die vooral bij vorming van grootere steenen en inklemming noodig zal zijn. — Zie NIERBEKKENONTSTEKING, NIERSTEENEN, NIERKOLIEK.
