Gabelsberger (Frans Xaverius), geb. 1789 te München, secretaris bij het ministerie van binnenlandsche zaken. In 1817 kwam hij op de gedachte een kortschrift te ontwerpen; en toen in 1819 voor het eerst de Beiersche volksvertegenwoordiging zou bijeenkomen, had hij het zoover gebracht, dat hij als stenograaf de verhandelingen kon opnemen. Schier dag en nacht besteedde hij nu aan de verbetering van zijn werk. In latere jaren vormde hij met verscheidene van zijn leerlingen den stenografischen dienst bij verschillende landdag-zittingen.
In 1834 verscheen zijn werk onder den titel Anleitung zur Deutschen Redezeichenkunst en hiermede werd voor de stenografie een nieuw tijdperk ingeluid, want terwijl tot nu toe de teekens aan een meetkundige figuur waren ontleend (geometrisch principe), koos G., gedreven door zijn vroegere calligrafische en lithografische bezigheden, zijn teeken-materiaal uit de teekens van het Latijnsche schrift. Dit z.g. grafische principe is voor alle verdere Duitsche systemen de grondslag geworden. Ofschoon het stelsel vele onregelmatigheden bevat, heeft het tot in onzen tijd grooten opgang gemaakt. G. overleed in 1849. Op zijn honderdsten geboortedag werd te München een standbeeld voor hem opgericht. (Vergel. KORTSCHRIFT).
