Fistula - (pipa, canna), een gouden of zilveren buisje met klein handvat, vroeger in de R.K. Kerken bij de H. Communie in gebruik. In de eerste eeuwen des Christendoms nuttigden ook de leeken het Lichaam en Bloed van Christus zoowel onder de gedaante van brood als van wijn. Door den diaken werd hun in de eerste eeuwen de kelk (calix ministerialis) toegereikt.
Later, waarschijnlijk omtrent de 9e eeuw, kwam de gewoonte de geconsacreerde wijn door middel van een buisje (fistula) te nuttigen. Dit laatste gebruik bleef, zoolang voor de leeken de H. Communie onder beide gedaanten was toegestaan. — In de Pauselijke Mis bestaat de gewoonte thans nog; Paus, Diaken en Subdiaken communiceeren dan met gebruik van een gouden fistula.
