Filarete, (Antonio di Pietro Averlino), Italiaansche beeldhouwer en architect, geb. omstr. 1400 te Florence, volgens Vasari in 1469 te Rome gest., werkte eerst wellicht te Florence met Ghiberti samen, maar kwam in 1433 naar Rome, waar hij tot 1445 werkte aan de bronzen deuren, die nu nog den Sint Pieter afsluiten. Na de voltooiing van dit, zijn grootste werkstuk, moest F., beschuldigd relikwieën gestolen te hebben, Rome verlaten; in Florence vindt hij geen bezigheid en ook elders brengt hij als beeldhouwer nog slechts kleine scheppingen voort. In het vervolg legde hij zich bijna uitsluitend op de bouwkunst toe, maakte o.a. het Ospedale maggiore te Milaan, maar is op dit gebied wel het meest merkwaardig door zijn wonderlijk phantastisch boek: Trattato d’architettura, waarin hij een oude fabelstad beschrijft, zooals die naar zijn idee geweest is. — Litteratuur: C. Rici, Italië du Nord (Art Una) Parijs 1911; Thieme-Becker’s Allg.
Lexik. d. bild. Künstler XI.
