Fellenberg (philipp emanuel von) - geb. te Bern 1771, gest. te Hofwil 1844, bevriend met Pesstalozzi, man van groote geestkracht, stichter van een complex van opvoedingsinrichtingen (armenschool, industrieschool, school voor hoogere standen, bewaarschool, seminarium voor volksonderwijzers), op de grondslagen van Pesst’s opv. beginselen. Dit waren alle internaten, waarin voor het toekomstig beroep werd opgeleid, zoowel voor land- en tuinbouw, als voor industrie en wetensch. vakken. Zijn doel was, „het groote werk der volksopvoeding ten nauwste te verbinden met de beroepsopleiding der hoogere standen” en aldus eene opvoedingsgemeente te stichten, die tot voorbeeld van sociale opvoeding kon strekken.
Na F.’s dood nog eenige jaren voortgezet, ging de onderneming in 1848 te gronde. F. heeft den stoot gegeven voor de ontwikkeling van het Zw. volksonderwijs, het landbouw- en rekenonderwijs, de onderwijzersopleiding en de „Landerziehungsheime”. De stichtingen te Hofwil hebben Goethe tot voorbeeld gestrekt bij zijne schildering van „Die paedogogische Provinz” in „Wilhelm Meisters Wanderjahre”.
