Contractile vacuolen - bij lagere dieren en planten komen blaasjes met vocht (vacuolen) voor, die nu en dan plotseling verdwijnen, om na eenigen tijd op dezelfde plaats weer voor den dag te komen. Wanneer zij dan de vroegere grootte bereikt hebben, herhaalt zich het hier genoemd proces. Dit gaat rhythmisch, zoodat de tijd tusschen twee overeenkomstige toestanden van die contractile vacuolen steeds dezelfde is, wanneer tenminste de uitwendige omstandigheden, zooals de temperatuur, onveranderd blijven.
Is er meer dan één contractile vacuole in de cel, dan verdwijnt gewoonlijk de eene, terwijl de andere grooter wordt. Het verdwijnen wordt toegeschreven aan het uitstooten van den inhoud der vacuole buiten de cel.
