Oosthoek encyclopedie

Oosthoek's Uitgevers Mij. N.V (1916-1925)

Gepubliceerd op 15-11-2018

Cohaerer

betekenis & definitie

Cohaerer in het algemeen een weerstand, die verandert, zoodra een stroom, speciaal eene (al of niet occillatorische) electrische ontlading het instrument doorloopt, of electrische trillingen er in worden opgewekt. Poeder of vijlsel van verschillende metalen bezit deze eigenschap. Worden b.v. twee metalen platen, waartusschen zich zulk een poeder of vijlsel bevindt, verbonden met de polen van een galvanisch element, dan zal, indien het poeder niet te vast is samengedrukt, de weerstand er van zeer groot zijn, zoodat de stroom slechts uiterst zwak is. Indien echter, hetzij in de nabijheid eene krachtige electrische vonk overspringt, hetzij eene electrische ontlading het poeder doorstroomt (b.v. van een condensator), dan is de weerstand zeer veel geringer geworden, zoodat thans de stroom, door het element geleverd, duidelijk merkbaar is geworden.

Ofschoon dit verschijnsel reeds veel vroeger was waargenomen, heeft het eerst door de onderzoekingen van Branly en Lodge meer bekendheid verkregen. Het moet hoogstwaarschijnlijk daardoor worden verklaard, dat zich tengevolge van de ontlading uiterst kleine metallische verbindingen vormen tusschen deeltjes van het poeder, die aanvankelijk niet geleidend verbonden waren. Teneinde den weerstand te verminderen, is een zeker potentiaalverschil tusschen de uiteinden van den C. een vereischte. Door kloppen of stooten wordt de weerstand weer tot de hooge aanvangswaarde teruggebracht. De C. vond, vooral aanvankelijk, bij de draadlooze telegraphie toepassing. Immers, zoodra in het instrument electrische trillingen van voldoende intensiteit worden opgewekt, neemt de weerstand sterk af, hetgeen met behulp van de zwakke electromotorische kracht van een galvanisch element kan worden aangetoond, door b.v. een schrijfrelais in de keten te plaatsen. De oorspronkelijke installaties voor draadlooze telegraphie waren in hoofdzaak met deze hulpmiddelen toegepast.

Eveneens kan met behulp van stukjes kool of graphiet een C. worden samengesteld; ook hiervan is de weerstand veranderlijk (zie MICROPHOON). De C. van Lodge bestaat uit een draaiend rad van staal met scherpen rand, dat een met een dun laagje olie bedekt kwikoppervlak even aanraakt. Bij eene kleine electromotorische kracht maakt het rad geen contact met het kwik, zoodra echter electrische trillingen de aanrakingsplaats doorloopen, ontstaat er contact, waardoor de stroom van een galvanisch element kan doorgaan. Het contact is verbroken, zoodra de electrische trillingen ophouden. Behalve de C., waarbij de weerstand afneemt, zoodra ze door electrische trillingen worden getroffen, zijn er ook C., waarvan de weerstand onder die omstandigheden toeneemt (ook wel anticohaerer genoemd). Zie DETECTOR, DRAADLOOZE TELEGRAPHIE.

< >