Cato (Marcus Porcius bijgenaamd Uticensis) - ter onderscheiding van zijn grootvader C. den Oudere, geb. 96 v. C. In de politiek van die dagen trachtte hij den ouden republikeinschen regeeringsvorm tegen het despotieke drijven der driemannen te handhaven. Na het uitbreken van den burgeroorlog vluchtte hij voor Caesar uit Rome en begaf zich van Sicilië tot Pompejus, vanwaar hij naar Rhodus vertrok, daar zijne republikeinsche vrijmoedigheid aanstoot gaf. Zijne raadgevingen om met zachtheid te werk te gaan en den oorlog op de lange baan te schuiven vonden geen gehoor. Toen Pompejus bij Pharsalus geslagen was, vluchtte C. naar het Oosten en eindelijk na den slag bij Thapsus in 46 naar Utica, waar hij de overblijfselen der republikeinsche partij zocht te reorganiseeren.
Toen hij hierin geen steun vond, zorgde hij voor den aftocht der zijnen en stiet zich midden April 46 het zwaard in de borst. Hij was een man van een onbuigzaam karakter, een star republikein en trouw aanhanger der Stoa. Met zijn zoon, M. Porcius Cato, die zijn vader op de vlucht vergezelde, tevergeefs diens dood trachtte te verhinderen en in het leger van Bratus bij Philippi gevallen is, stierf het geslacht uit.
