Castlereagh - (Robert Stewart, 2de markies van Londonderry, beter bekend onder den naam van viscount C.), Engelsch staatsman, geboren 1769, in Ierland, overleden 1822, werd in 1793 lid van het Iersche Parlement en in 1797 onder den vice-koning lord Camden, een broer zijner tweede moeder, eerste secretaris voor Ierland. De Iersche opstand van 1798 werd spoedig door het flinke optreden van C. in samenwerking met lord Cornwallis gedempt. Daarna ijverde C. voor eene Unie tusschen Ierland en Engeland, die dan ook in 1800 tot stand kwam; in 1801 werd hij lid van het eerste vereenigde Parlement van Engeland en Ierland. C., die in ’t begin zijner politieke loopbaan vrij democratisch was geweest en geijverd had voor de opheffing der beperkende bepalingen ten opzichte der Katholieken en voor het recht der Ieren om handel met Indië te drijven, werd later het hoofd der aristocratische en reactionaire partij, die haar ontstaan te danken had aan de buitensporigheden der Fransche Revolutie.
In 1802 werd hij president van de Board of Control voor Indië en in 1805 werd hij daarenboven minister van Oorlog en Koloniën in ’t ministerie-Pitt, na wiens dood (1806) hij echter aftrad. Hierop werd C. met zijn beroemden mededinger en vijand Canning* de leider van de oppositie in ’t Lagerhuis, totdat hij in 1807 in ’t ministerie-Portland nogmaals minister van Oorlog en Koloniën werd. De door hem op touw gezette expeditie naar Walcheren, die mislukte, was de aanleiding tot een duel tusschen C. en Canning, 21 Sept. 1809, waarop beiden uit het ministerie traden. In 1812 tot minister van Buitenlandsche Zaken benoemd, spande hij al zijn krachten in om Napoleon ten val te brengen. Op het Congres te Weenen* geraakte hij onder den invloed van Talleyrand, en vooral onder dien van Metternich, en sloot 3 Jan. 1815 met hem een verbond tegen Pruisen en Rusland, wat bijna een Europeeschen oorlog had doen uitbreken, indien Napoleon’s terugkeer uit Elba dit niet verhinderd had. Na den tweeden vrede van Parijs ondersteunde hij de reactionaire politiek der Heilige Alliantie, omdat hij meende, dat slechts hierdoor de vrede in Europa kon gehandhaafd blijven. Zeer gehaat maakte hij zich in Engeland door zijne tegemoetkoming aan den koning bij het proces tegen koningin Caroline en door de strenge maatregelen, waarmede hij aan de ontevredenheid van ’t lagere volk een einde maakte.
Door overspanning, een gevolg van overmatigen arbeid, begon hij aan vervolgingswaanzin te lijden, zoodat hij, op ’t punt om naar het Congres te Verona te reizen, zelfmoord pleegde. Zijne Correspondence, despatches and other papers (Lond. 1847—53, 12 dln.), gaf zijn broeder Ch. W. Vane, markies van Londonderry, uit. C. was ook het mikpunt der heftige politieke gedichten van Byron en Shelley. Vgl. Alison, Lives of Lord C. and Sir Ch. Stewart (1861, 3 dln.).
