Calas - (Jean), 1698-1762, leefde met zijn vrouw en zijne reeds volwassen kinderen als ingetogen Hugenoot te Toulouse. Een van zijne zonen, Louis, ging onder den invloed zijner dienstbode, Jeanne Viguier, tot het Katholicisme over; de oudste Marc-Antoine, was een zwaarmoedig man, die, in de rechten gepromoveerd, zich door zijn geloof den toegang tot de balie zag afgesneden, en in den katoenhandel zijns vaders maar moeilijk zich schikken kon. 13 Oct. 1761 was een jong Protestant van Bordeaux, Lavaysse, bij de familie ten avondeten; na den maaltijd verliet Mare het gezelschap en twee uur later vond men hem hangende in de winkeldeur. Om aan de familie de schande van de openlijke bestraffing van den zelfmoord te sparen, kwam men overeen, den dood aan een aanval van beroerte toe te schrijven; onder het volk liep echter al spoedig het gerucht van moord, te wijten aan Marcs vermeende neiging tot het Roomsche geloof. Weldra ging de plaatselijke justitie zich met de zaak bemoeien; de geestelijkheid verklaarde Marc-Antoine tot martelaar der Kerk, en de broederschap der Witte Poenitenten, waaronder de broeder van den gestorvene, Louis, eerde hem plechtig als zoodanig.
De zaak-Calas werd daarop voor het parlement van Toulouse gebracht, hetwelk met geringe meerderheid van stemmen den grijzen Calas ter dood veroordeelde; 10 Maart 1762 werd het vonnis voltrokken. Onder de toeschouwers van den gerechtelijken moord bevond zich ook een koopman uit Marseille, op reis naar Genève. Op zijn tocht derwaarts passeerde hij Feiney, waar hij aan Voltaire* de rechtszaak, en zijn twijfel aan de eerlijkheid der rechtshandeling mededeelde. Deze, aanvankelijk onverschillig-spottend, begon zich spoedig voor het geval te interesseeren; hij toog naar Genève, werwaarts de jongste zoon van Calas gevlucht was, en begon hier zijn ondervraging. Door een daaropgevolgd uitgebreid en met groote nauwkeurigheid geleid onderzoek werd hij van de onschuld van Calas overtuigd. Sedert rustte Voltaire niet; hij richtte zich tot den kanselier Lamoignon, tot Madame de Pompadour, tot Choiseul, en deed Madame Calas appelleeren op den Koninklijken Raad te Versailles. 4 Juni 1764 werd het vonnis van het parlement van Toulouse gecasseerd; het gezin van Calas werd door den koning in eere hersteld, en ontving een ruime schadeloosstelling. Litt. Raoul Allier, Voltaire et Calas, une erreur judiciaire au 18e siècle, Paris 1898.
