Brantôme (Pierre de Bourdeilles, seigneur de), geb. ± 1635, gest. 1614, heeft evenals zijn tijdgenooten Biaise de Monluc, Agrippa d’Aubigné, Marguerite de Valois, Sully e.a. belangrijke Mémoires geschreven. Na een veelbewogen leven, gewijd aan politiek en oorlogvoeren, na vele omzwervingen in Schotland, Engeland, Afrika, Portugal, Spanje en Italië, zette hij zich eerst op lateren leeftijd, door een val van zijn paard genoodzaakt een zittend leven te leiden, tot schrijven (1584). Gedurende twintig jaar teekende hij op in zijn Vie des hommes illustres, in zijn Vies des dames illustres, des dames galantes, in zijn Anecdotes touchant les duels, in zijn Rodomontades er jurements des Espagnols,alles wat in den loop der jaren zijn belangstelling had gewekt : krijgsdaden, galante avonturen, schandaalgeschiedenissen, duels, zelfs luidklinkende Spaansche vloeken. Bij voorkeur geeft hij aan zijn verhalen een biographischen vorm.
Al pratende laat hij vaak zijn eigen levensbeschrijving in die van anderen overgaan. Plagiaat komt ook niet zelden voor in zijn verhalen. Zijn blik op menschen en dingen is noch breed noch diep. Wat schittert en amuseert, trekt hem ’t meest aan. Ergerlijk is zijn immoraliteit of liever zijn amoraliteit. Het hof van Karel IX (1550—1574) was voor hem een „école de toute honnêteté”. En als hij verteld heeft, dat eene van zijne bloedverwanten eenigen tijd liefdesbetrekkingen met Frans I onderhouden heeft, laat hij erop volgen : „C’était une très sage et vertueuse fille”. Niettemin verleent de omstandigheid, dat de geheele hoogere wereld der XVIe eeuw in zijn „chronique scandaleuse” optreedt, aan zijn werk eene histor. waarde, die de letterk. beteekenis ervan verre overtreft. — Zie : L. Lalaune, Brantôme, sa vie et ses écrits, Paris 1896.
