Bernhard (karel) - hertog van Saksen-Weimar, tweede zoon van groothertog Karel August, werd 30 Mei 1792 in Weimar geboren, nam in 1806 in Pruis, dienst deel aan den slag bij Jena, trad, nadat Weimar tot den Rijnbond was toegetreden, in 1807 als kapitein in Saks. dienst en maakte in 1809 als majoor den veldtocht tegen Oostenrijk mede. In den winterveldtocht van 1814 had hij onder zijn vader, die een armeekorps der verbondenen aan voerde, het bevel over een regim. in de Nederlanden en Vlaanderen en in 1816 trad hij in Holl. dienst. In den veldtocht van 1816 commandeerde hij de 2e brigade van de 2e Nederl. divisie de Perponcher. Bij de eerste aanvallen der Franschen in den avond van 15 Juni bezette hij met zijne brigade het ge wichtige kruispunt van wegen bij Quatre-Bras. 16 Juni werd Quatre-Bras, tegen de bevelen van den hertog van Wellington in, op last van den gene raal de Perponcher en onder nadere goedkeuring van den Prins van Oranje, door de Nederl. troepen den geheelen dag tegen de hardnekkige aanvallen van maarschalk Ney verdedigd, waardoor deze verhinderd werd, door een aanval in de rechterflank der Pruisen in den slag bij Ligny in te grijpen. In direct heeft B. v. S.-W. door zijn standhouden ten zeerste medegewerkt tot de overwinning, welke de verbondenen twee dagen later, 18 Juli, in den slag bij Waterloo op Napoleon behaalden, in welken slag de jeugdige hertog zich ook bijzonder onder scheidde. In 1816 werd hij benoemd tot generaal majoor, in 1819 tot gouvern. van O.-Vlaanderen en van 1826—’26 maakte hij een wetensch. reis naar Amerika.
Na in 1829 bevorderd te zijn tot luit. generaal, commandeerde hij in den Tiendaagschen Veldtocht eene divisie en voerde 12 Aug. 1831 onder den Prins van Oranje den linkervleugel der Hollan ders aan in den slag bij Leuven. Na den oorlog was hij een tijdlang gouverneur van Luxemburg, vestigde zich daarna te Mannheim en wijdde zich geheel aan zijne wetenschappelijke studiën. In 1848 werd hij benoemd tot generaal der inf. en opperbevelhebber van het leger op Java, vanwaar hij in 1863 naar Europa terugkeerde. Hij vertoefde vervolgens afwisselend in ’s -Gravenhage en in Weimar en overl. 31 Juli 1862 op de badplaats Liebenstein. Een zijner dochters was de echtgenoot* van prins Hendrik der Nederlanden.
