Auditeur militair - is de titel van den ambtenaar, die bij den Krijgsraad bij de Landmacht de betrekking van openbaar aanklager uitoefent. De titel Auditeur komt reeds vroegtijdig voor, als uitvoerend ambtenaar van een gerecht of college; de titel Auditeur-Militair in de instructie voor de Auditeurs-Militaire in de Frontier-steden der Vereenigde Nederlanden van 16 Juni 1600, opgenomen in Recueil van verschyde Placaten enz. betreffende de saacken van den oorlogh enz. 1 no. 20. De Auditeur-Militair, behalve die bij den Krijgsraad in een belegerde of berende plaats, moet doctor in de rechtswetenschap zijn en wordt benoemd door den Koning op gemeenschappelijke voordracht van de ministers van Justitie en van Oorlog en door Hem al of niet op eigen verzoek ontslagen. Het Hoog Militair Gerechtshof heeft toezicht op de wijze, waarop hij zijn ambt vervult, is bevoegd hem ter zake te berispen en hem zelfs voor eenigen tijd in de waarneming van zijn ambt te schorsen, gepaard gaande met schorsing van tractement.
Indien het Hof mocht oordeelen, dat hij zou moeten worden ontslagen, zal het daaromtrent aan den Minister van Justitie een voordracht doen. Te velde staat hij onder toezicht van den krijgsraad aldaar. Hij is onderworpen aan de rechtsmacht van het Hof en niet van den Burgerlijken strafrechter. Tot het verkrijgen van verlof voor meer dan 3 dagen moet hij zich wenden tot den Advocaat-Fiscaal. De werkkring van den Auditeur Militair, die voor de wijziging in 1912 gedacht is als de uitvoerende ambtenaar van den Krijgsraad, die het recht uitoefent, bestaat nu in: 1) het geven van advies aan den Commandeerenden Officier in het Militaire Arrondissement, den Garnizoens-Commandant en andere Militaire Commandanten; 2) het nasporen van strafbare feiten, waarvan de kennisneming is opgedragen aan den Krijgsraad, waarbij hij geplaatst is; 3) het vervolgen van die strafbare feiten; 4) het ten uitvoer leggen van door den Krijgsraad gewezen veroordeelingen en in hechtenisnemingen; 5) het toezicht houden op den provoost en de provoost-huizen, opdat de gedetineerden wel bewaard en behoorlijk behandeld worden. Tot het eerste gedeelte behoort het adviseeren van den Commandant van het garnizoen, waartoe verdachte behoort, omtrent de verwijzing naar den Krijgsraad, zonder welke die verwijzing niet mag plaats hebben. Vernemen zij, dat vermoedelijk een strafbaar feit door een militair der landmacht is bedreven, dan mogen zij wel aanvankelijk door de politie en de hulp-officieren van justitie doen onderzoeken, maar zij mogen de zaak niet zelf bij den Krijgsraad aanhangig maken, en moeten de stukken zenden aan den betrokken Garnizoenscommandant, die ze weder doet toekomen aan den betrokken Corpscommandant, welke de zaak voorloopig in het corps doet onderzoeken, waarna de stukken denzelfden weg teruggaan naar den Auditeur, tot het uitbrengen van diens advies. De werkzaamheden van den Auditeur, na de verwijzing, het vervolgen n.l, bestaan in het volgende: in de residentie van den Krijgsraad verzoekt hij zoo noodig het verhoor door een officier-commissaris: bij dit verhoor kan hij, daartoe uitgenoodigd, tegenwoordig zijn.
Hij brengt in gereedheid de vereischte vragen, die aan beklaagde en getuigen moeten gesteld worden; hij geeft de getuigen op, die hij gehoord wenscht; hij kan gerechtelijke plaatsopneming en confrontatie verlangen. Zijn de informatiën afgeloopen, dan verzoekt de Auditeur-Militair het bijeenroepen van een krijgsraad aan den Garnizoenscommandant en doet de beklaagde het bevelschrift van bijeenroeping, waarin de ten laste legging, beteekenen. Indien hij op de terechtzitting meent, dat voldoende bewijs is bijgebracht, zal hij aan den Krijgsraad verzoeken binnen drie dagen te worden toegelaten tot zijn conclusie van eisch. Daarna zal de Auditeur-Militair de zaak bepleiten, indien hij of beklaagde pleidooi verzoeken. Acht de Krijgsraad nader onderzoek noodig, dan zal de Auditeur daaromtrent het noodige in het werk stellen. Van hetgeen daartoe verricht is, alsmede van plaats gehad hebbende executiën moet hij rapport doen aan den Krijgsraad. Zonder goedkeuring van den Auditeur mag de provoost niemand bij een gevangene toelaten, noch hem brieven laten zenden of ontvangen. Voor de Auditeurs bij de Krijgsraden te velde en in een belegerde of berende plaats, gelden deze voorschriften naar omstandigheden.
