Approbatie - is de goedkeuring van het Hoog Militair Gerechtshof op bepaalde vonnissen van bepaalde Krijgsraden, zonder welke deze niet kunnen worden ten uitvoer gelegd. In de rechtspleging bij de Landmacht is daaromtrent voorgeschreven, dat geen vonnissen, door den Krijgsraad gewezen, zullen mogen worden ten uitvoer gelegd, voor dat dit door het Hoog Militair Gerechtshof zal zijn geapprobeerd. Een vonnis wordt ter approbatie gezonden, nadat een veroordeelde binnen acht dagen na de mededeeling van het vonnis heeft verklaard, dat hij daarin wil berusten, of zich in dien tijd niet verklaard heeft.
Beslist het vonnis over een bevoegdheid van den militairen rechter, dan is de bedenktijd drie dagen. Ten aanzien der ter approbatie gezonden vonnissen wordt door het hof onderzocht 1) of in de zaak behoorlijk geprocedeerd is geworden 2) of het strafbare feit volledig bewezen is en 3) of de opgelegde straf in overeenstemming is met de wet.
Blijkt het eerste geval aanwezig te zijn, dan zendt het Hof het vonnis met de stukken terug met opgave der vergissingen, verzuimen en informaliteiten bij de behandeling der zaak begaan en met aanschrijving om deze te verbeteren en daarop de stukken weder in te zenden. Blijkt het tweede of derde geval aanwezig, dan moet het Hof appèl gelasten. Aan approbatie zijn niet onderworpen de vonnissen der krijgsraden te velde en die in een belegerde of berende plaats;
ook niet die van een in staat van beleg verkeerende plaats, die kans oplevert spoedig te worden belegerd. Vonnissen van Krijgsraden, in de kolonie Curaçao en Suriname uitgesproken, worden onderworpen aan de goedkeuring van den Gouverneur; echter betreffen zij veroordeeling tot een origineels straf, tot de doodstraf, militaire gevangenisstraf van meer dan 5 jaren en de cassatie, of hebben zij vervallen-verklaring van den militairen stand tengevolge, dan worden zij naar het Hof ter approbatie gezonden, wat ook gebeurt, wanneer de Gouverneur meent, dat tegen de approbatie bezwaar bestaat. In de rechtspleging bij de Zeemacht is omtrent de approbatie ook voorgeschreven, dat geen vonnissen door de Krijgsraden gewezen, zullen mogen worden ten uitvoer gelegd, vóórdat deze door het Hof zijn geapprobeerd. Aan approbatie zijn niet onderworpen de vonnissen buiten het Rijk in Europa en buiten Oost-Indië gewezen, onverschillig of deze vonnissen de doodstraf opleggen dan wel een andere straf. Betreft het een vonnis van een Krijgsraad aan boord van een schip, alleen buiten het Rijk in Europa en buiten Oost-Indië, dan zijn slechts aan approbatie onttrokken de vonnissen, die betreffen samenzwering, oproer, muiterij, samenrotting, complot tot desertie en lafhartigheid voor den vijand. De bevoegdheid van het Hof, in verband met de approbatie bij de Zeemacht, is dezelfde als bij de Landmacht.
De oorsprong der approbatie is te zoeken in de verantwoordelijkheid van den opperbevelhebber voor de tucht in het leger; de Krijgsraad was toenmaals zijn Krijgsraad. De Stadhouder is het advies van den Hoogeren Krijgsraad gaan inwinnen en na de staatsregeling van 1798 behield de Hooge Krijgsraad nu zelfstandig het recht van approbatie. De tegenwoordige regeling is dan meer bijzonder overgenomen uit regelingen van 1799 en 1802 en ontwerpen van 1807, 1808 en 1810. In den laatsten tijd is de vraag gedaan, of aan de approbatie nu nog behoefte bestaat, . terwijl toch de beklaagde recht van appèl heeft en ook het Hof appèl kan gelasten. Bij Koninklijke Boodschap van 12 November 1914 is een ontwerp bij de Staten-Generaal aanhangig gemaakt tot afschaffing der approbatie Sinds de verbetering der organisatie der Krijgsraden in 1912 is aan die approbatie geen behoefte meer en zij vermindert het verantwoordelijkheidsgevoel der rechters en hun gezag in de oogen van het publiek, terwijl de belangen van beklaagde en de straf voldoende verzekerd zijn door het recht van hooger beroep, dat ook aan den Auditeur-Militair en Fiscaal wordt toegekend.
Volgens sommige rechtskundigen is de approbatie naar de tegenwoordige regeling een instituut ter verzekering van de nakoming van de voor de procedure voorgeschreven formeele voorschriften en hangt de vraag, of men haar handhaven wil af van de vraag, of men die nakoming voldoende verzekerd acht, alleen door het toegekende hooger beroep, waarvan de uitoefening in hoofdzaak afhangt van het belang van beklaagde. Gezien de gerechtspraktijk beantwoorden zij die vraag ontkennend, te eerder waar in de rechtspleging slechts weinig voorkomt, wat in het burgerlijke strafproces de sanctie van het formeele recht uitmaakt, de nietigheid met de daaraan verbonden cassatie. In ’t bijzonder in het recht der militaire verhoudingen kan van het belang der beklaagden de handhaving van het objectieve formeele recht niet afhankelijk worden gesteld.
