Apianus - 1) Petrus, eigenlijk Bennewitz of Bienewitz geheeten, Duitsch astronoom, geograaf en kartograaf, 1495-1552, sedert 1527 professor in de wiskunde te Ingolstadt. In 1520 verscheen zijn eerste wereldkaart Tipvs orbis universalis, eene verkleinde kopie van Waldseemüller’s wereldkaart van 1507. In ’t zelfde jaar verscheen zijn Declaratio et Usus Typi Cosmographici. In 1524 gaf hij een beroemde Cosmographia uit, welke van 1524-1609 in 26 edities verscheen en aan de universiteiten langen tijd het kosmografisch handboek was.
Hierin behandelde hij o.m. de lengtebepaling door maansafstanden en maakte hij er het eerst op opmerkzaam, dat de kometenstaarten steeds van de zon afgekeerd zijn. Zijne wereldkaart van 1530 is de eerste, welke in de aequivalente (of tweede) Stab-Wernersche projectie is uitgevoerd, doch is niet op de hoogte der nieuwere ontdekkingen in Amerika en Zuid-Azië. In zijn Astronomicon Caesareum (1540) wijst hij op de waarneming der zonsverduisteringen als het beste middel om het lengteverschil tusschen twee plaatsen te vinden. Verder vond hij uit of verbeterde hij verscheidene astronomische en mathematische instrumenten, zooals den Quadrans astronomicus (1532) en Horoscopium (1533), e.a. Hij is de schrijver van een destijds vermaard rekenboek en bewerker van een sinustafel.
2) Philips, zoon van Peter A., Duitsch mathematicus en geograaf, 1531-1589, volgde zijnen vader in 1552 op als professor in de wiskunde te Ingolstadt, werd door de contra-reformatie in 1569 van hier verdreven en werd professor te Tübingen. Toen hij zich ook hier niet dogmatisch wenschte te binden, nam hij zijn ontslag (1584). Deze tweede godsdienst-vervolging knakte zijnen geestestoestand; hij stierf te Tübingen in 1589. In 1554 had hij van den Hertog van Beieren eene opdracht ontvangen, het hertogdom Beieren op te meten en in kaart te brengen. In 1563 was hij met de kaart (24 bladen, schaal 1:45.000) gereed.
In 1566 kon hij zijnen landsheer reeds eene verkleinde kopie (schaal 1:135.000) aanbieden. In 1568 verscheen de eerste druk dezer Bairische Landtaflen XXIIII, te Ingolstadt. Deze voor haar tijd uitstekende kaart, verving de oudere van Aventinus en bleef gedurende meer dan eene eeuw de beste kaart van Beieren. Bovendien construeerde Philips Apianus eene aard- en hemelglobe, van welke de eerste de pauselijke demarcatielijn tusschen de Spaansche en Portugeesche bezittingen aangeeft, en schreef hij twee astronomisch-geodetische tractaten: De utilitate trientis, astronomici instrumenti novi, libellus (1580) en De cylindri tractati (1588).
