Agrarisch besluit - Hieronder wordt verstaan het Koninklijk Besluit van 20 Juli 1870 No. 15, laatstelijk gewijzigd en aangevuld bij Kon. Besl. v. 12 Januari 1912 N°. 40 Ind. Staatsbl. N°. 235, dat dienen moest om nadere uitwerking te geven aan de bepalingen der Agrarische Wet, voorloopig alleen voor Java en Madoera.
De voornaamste bepaling is vervat in art. 1., dat als beginsel gehandhaafd blijft, „dat alle grond, waarop niet door anderen recht van eigendom wordt bewezen, domein van den staat is.” Deze zoogenaamde „Domeinverklaring”, bij de ordonnantie van 14 Sept. 1875 ook van toepassing verklaard op de Gouvernementslanden in de Buitenbezittingen, werd door den ontwerper van de Agrarische Wet, Minister E. de Waal, beschouwd als een vereischte om orde te brengen in den verwarden toestand van het grondbezit in Nederl. Indië, en is als de voornaamste grondslag te beschouwen van de agrarische wetgeving in Indië. Volgens haar omvat het staatsdomein in Indië allen grond in het rechtstreeks bestuurde gebied, waarop niet door anderen recht van eigendom wordt bewezen, zoodat de Gouv-.Gen. met inachtneming van de daaromtrent gestelde regelen, bevoegd is daarover te beschikken, b.v. door uitgifte in erfpacht. Evenwel mag deze door een Kon. Besl. toegekende bevoegdheid, niet in strijd komen met wettelijke bepalingen, inzonderheid die der Agrarische wet, welke tegen inbreuk op de rechten der inl. bevolking waken; bovendien was reeds in 1866 een Koninklijke proclamatie verschenen, waarin aan de Inlanders van Java de plechtige verzekering werd gegeven, dat hun grondrechten zouden worden erkend, en tegen alle inbreuk op hun gebruiksrechten ernstig zou worden gewaakt.
Behalve de Domeinverklaring bevat het Agrarisch Besluit thans hoofdzakelijk bepalingen omtrent afstand van domeingrond in erfpacht, daar eenige artikelen betrekking hebbende op de toewijzing van woeste gronden aan de dèsa’s, later zijn ingetrokken; voorts enkele bepalingen omtrent agrarisch eigendom en de bepaling, dat de Gouv.-Gen. regelen stelt omtrent ontginning van grond door Inlanders. Zie ONTGINNINGSORDONNANTIE en GRONDRECHTEN IN DEN O. I. ARCHIPEL.
