Duits cultuursocioloog, *30.7.1868 Erfurt, ♰2.5.1958 Heidelberg; broer van M. Weber.
Weber was van 1904—07 hoogleraar te Praag en van 1907—33 te Heidelberg. De sociale werkelijkheid heeft volgens Weber drie aspecten: Gesellschaftsprozess, Zivilisationsprozess en Kulturbewegung. Het Gesellschaftsprozess is de steeds veranderende structuur van het sociale leven, bepaald door geestelijke factoren: de materiële rationalisatie (civilisatie) èn het continu transcendentale scheppingsproces (cultuur). Slechts bij de civilisatie kan vooruitgang geconstateerd worden. Op cultureel gebied kan geen vooruitgang worden bespeurd: het culturele bezit is voor wetenschappelijke waardering niet vatbaar. Culturen komen op en vervallen: de enige conclusie is de sterke historische gebondenheid van de mens.
Daarom is Weber tegenstander van sociologisch determinisme in elke vorm. Weber ontwierp tevens een periodisering van de geschiedenis. Werken: Deutschland und die europäische Kulturkrise (1924), Die Krise des modernen Staatsgedankens in Europa (1925), Ideen zur Staatsund Kultursoziologie (1935), Das Tragische in der Geschichte (1943), Abschied von der bisherigen Geschichte (1946), Prinzipien der Geschichtsund Kultursoziologie (1951).
LITT. R.Eckert, Kultur, Zivilisation und Gesellschaft. Die Geschichtstheorie A.Webers (1970).
