[Russ., zelfuitgeverij], v./m. ben. voor de clandestiene litteratuur in de USSR.
De samizdat kwam op in 1965 na de val van Chroesjtsjov en bestond uit op eenvoudige wijze, dikwijls met de hand gekopieerde teksten over sociaal-politieke en litteraire onderwerpen. Daaruit ontstonden illegale blaadjes zoals Kolokol (De klok), Roesskoje Slove (Het Russische woord) en Sfinx. Processen als tegen Sinjavski en Daniël versnelden de ontwikkeling van de samizdat. Het witboek van de natuurkundige Ginzburg over deze processen kwam eveneens in de samizdat terecht, evenals het verslag van het daaruit voortvloeiende proces tegen Ginzburg zelf en tegen Galanski en Lasjkova. Een ander bekend voorbeeld van samizdatlitteratuur is Sacharovs waarschuwing tegen de herleving van het stalinisme. Twee samizdatuitgaven zijn van meer blijvende aard geweest.
1. Chronika (1968—72), een tijdschrift dat als uitgangspunt de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens had; leiders ervan waren Jakir en Levitin-Krasin, die in 1973 veroordeeld werden;
2. Polititsjeski dnevnik (Politiek dagboek). Veel van de samizdatlitteratuur is later naar het Westen gesmokkeld en daar gepubliceerd, o.a. door de daarvoor te Amsterdam in het leven geroepen Alexander Herzen Stichting. Voorbeelden hiervan zijn de werken van Solzjenitzyn en Medvedjevs geschrift Opkomst en val van T.D.Lysenko.
LiTT. C.Gerstenmaier, Stimme der Stummen (1971); B.Lewitskyj, Politische Opposition in der Sowjetunion (1972).
