binnenlandse strijd in Engeland van 1455-85 tussen de twee adelspartijen die zich schaarden resp. achter de troonpretendenten van het huis Lancaster (symbool: rode roos) en van het huis York (symbool: witte roos). Beide waren afstammelingen van Eduard m.
Vanwege de zwakzinnigheid van koning Hendrik VI (1422-61, 1470—71) moest diens regering bij herhaling worden waargenomen door de regentschapsraad, die, beheerst door Lancasters, zich aan nepotisme schuldig maakte. In 1450 leidde sociale en economische onrust in Kent en Sussex tot de ‘Rebellion’ van Jack Gade, wiens aanhangers oprukten naar Londen om er de aanstelling tot regent af te dwingen van Richard van York, die pretendeerde betere rechten te hebben dan koning Hendrik VI. Met het treffen van de rivalen bij Saint Albans in 1455 begon de eigenlijke Rozenoorlog. In 1460 werd de koning door de Yorkisten onder leiding van Warwick bij Northampton verslagen en gevangen genomen. Het parlement verleende Richard de erfopvolging. Koningin Margareta echter bezorgde de Lancasters een overwinning bij Wakefield (1460), waar Richard van York sneuvelde.
Zijn zoon Eduard versloeg de Lancasters in 1461 bij Mortimer’s Cross nabij Hereford en riep zichzelf tot koning uit (Eduard IV). Margareta, Hendrik VI en hun zoon Eduard werden tot verraders verklaard, waarop Hendrik in de Tower werd gevangen gezet (vermoord in 1471). Na zijn huwelijk met Elisabeth Woodville, die van burgerlijke afkomst was, creëerde Eduard een nieuwe adel, waardoor de oude adel zich bij Lancaster aansloot. Met steun van de Franse koning Lodewijk XI werd Eduard in 1470 korte tijd verdreven, maar gesteund door zijn zwager, Karel de Stoute van Bourgondië, deed Eduard in 1471 een inval in Engeland en wist de Lancasters bij Tewkesbury te verslaan. Na Eduards dood in 1481 maakte zijn broer Richard van Gloucester (Richard in) zich van de macht meester door zijn neven Eduard v en Richard van York in de Tower te werpen, waar zij werden vermoord. In 1484 stierf de enige zoon van Richard III, zodat Hendrik Tudor, graaf van Richmond, die van moederszijde van de Lancasters afstamde, troonpretendent werd.
Bij Bosworth kwam het in 1485 tot een treffen tussen Hendrik en Richard III, waarbij de laatste sneuvelde. Richmond volgde hem op als Hendrik VII. Door zijn huwelijk met Eduards dochter Elisabeth werden de huizen Lancaster en York verzoend en kwam er een einde aan de Rozenoorlogen.LITT. A.F.PoIlard, Parliament in the Wars of the Roses (1936); E.Jacob, The 15th century (1961); J. R.Lander, The Wars of the Roses (1966); A.L. Rowse, Bosworth Field and the Wars of the Roses (1966); S.B.Chrimes, Lancastrians, Yorkists and Henry vu (2e dr. 1967).
