v.,
1. het aantonen van de rechtvaardigheid, de gewettigdheid van iets: te zijner meende hij de oorlogsomstandigheden te moeten aanvoeren;
2. in de christelijke theologie die beslissende gebeurtenis waarin God de mens in die rechte verhouding tot zichzelf brengt, die Hij als de heilige God van de mens eist en als genadige God bereid is hem om niet te geven.
De mens, die van huis uit God vreemd is, kan niet door eigen prestatie God tot deze zelfmededeling dwingen: de mens ontvangt de rechtvaardiging door Gods genade, die Jezus bemiddelde, en laat ze aan zich voltrekken door het geloof. De rechtvaardiging bewerkt in de mens gemeenschap met God door in hem geloof, hoop en liefde te verwekken. Zij doet zich niet alleen gelden in de rechtstreekse betrekking tussen God en de door hem gerechtvaardigde mens, maar ook in de stichting van ware gemeenschap tussen de mensen onderling. Al betekent rechtvaardiging precies het tegendeel van de situatie van zonde, toch doet de zonde zich in het leven van een gerechtvaardigde nog gelden, zowel in de begeerte als in de daad.
In de theoretische verklaring hecht de rooms-katholieke traditie eraan, vast te stellen dat de zonde in de mens door de rechtvaardiging reeds tijdens dit leven principieel overwonnen is, terwijl de protestantse traditie de wezenlijke zondigheid van de gerechtvaardigde blijft accentueren. De formule ‘tegelijk gerechtvaardigde en zondaar’ wordt door de rooms-katholieke theologie anders geïnterpreteerd dan door de protestantse. De daaronder gegeven kwestie werd sedert de Reformatie als een van de hoofdgeschilpunten tussen rooms-katholieken en protestanten beschouwd, wat in de jaren zestig van de 20e eeuw sterk werd afgezwakt. Binnen de katholieke traditie zijn er interpretatieverschillen tussen oosterse en westerse gelovigen, zoals er binnen de protestantse traditie eveneens verschillen bestaan.
LITT. K.Rahner, Sacramentum mundi (1970).
