v., ontsteking van het nierbekken en van het nierparenchym.
Bij pyelonefritis heeft een ontsteking van het nierbekken via de nierbuisjes ook tot een ontsteking van de gehele nier geleid. Een pyelonefritis kan ontstaan doordat de nier bacillen, aanwezig in het bloed, uitscheidt. Mens en dier kunnen bacillen herbergen, elders dan in luchtwegen of darm, zonder dat dit nadelige invloeden heeft. Na het trekken van een kies, b.v. hebben vele mensen een kortdurende bacillemie (bacillen in het bloed). Wanneer deze bacillen het nierfilter passeren om met de urine te worden afgescheiden, kan een pyelonefritis ontstaan. Deze aandoening kan acuut zijn (hoge koorts, pijn in de streek van de aangedane nier), of chronisch, zelfs sluipend.
Een acute pyelonefritis kan genezen of tot een chronische pyelonefritis leiden. Deze laatste leidt op den duur tot nierinsufficiëntie, doordat een te groot deel van het functionerende nierweefsel via een stadium van ontsteking tot bindweefselvorming overgaat. De nieren worden dan klein (schrompelnieren) en tonen een grotendeels met littekens bedekt nierweefsel. De acute pyelonefritis, waarvoor vrouwen gevoeliger zijn dan mannen (vrouwen hebben vaker blaasontsteking), dient behandeld te worden met bedrust en antibiotica. Bij een geval van subacute pyelonefritis kan men de nog actieve ontstekingsoorzaak bestrijden; de eenmaal ingetreden littekenvorming is niet meer voor behandeling toegankelijk. Mensen die last van nierstenen hebben, krijgen vaak een pyelonefritis. De verwekkende bacterie is meestal Escherichia coli.
